Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
WSTĘP.ODKRyWaJĄcMachiavellegO
Poczwarte,myślpolitycznaMachiavellegojestodstulecinietylkosze-
rokoznanaibadana,alerównieżwciążwzniecagorąceemocje,gdyjestod-
czytywanajakozbiórpolitycznychlubmoralnychdrogowskazów.Przezstu-
lecialiczniczytelnicyuznawalijązaekstremalnąinieakceptowalnąwswej
wymowie,awielumyślicieliczułosięwobowiązkupoddaćjąkrytyceiobalić
jejkontrowersyjnetezy.Liczneopracowaniahistorycznepokazują,jakzróżni-
cowane,subiektywne,niepełneizwyczajniemylnebywałyodczytaniamyśli
Florentyńczyka
16
.Zniekształconewersjejegoideidostarczałyczasembrutal-
nymwładcomikłamliwymideologomwygodnychpretekstówdopolitycz-
nychmanipulacjiinadużyć.Współcześnibadaczezgodnisą,żetrudnojuż
dziśobarczaćMachiavellegoodpowiedzialnościązato,żejegodziełaczytali
nietylkoskrupulatnimyśliciele,alerównieższaleńcypróbującywprowadzić
wżyciewymysłynoszącejakieśrzekomepodobieństwodojegoidei.Wimię
naukowegoobiektywizmubadaczehistoriimyślipolitycznejunikająwięc
dziśemocjonalnychreakcjiimoralizującejkrytykiopartejnawspółczesnych
wartościach
17
.
Metodologicznadyscyplinajestwskazanaszczególniewponiższychba-
daniachmającychnaceluzrozumienieirekonstrukcjęmodeluświatarene-
sansowegomyśliciela.Wliteraturzepopularnonaukowejczęstopojawiająsię
krytyczneopinienatematmyśliMachiavellego.Piszesię,żejegowizjaludz-
kiejnaturyjestzbytsztywnalubpesymistyczna,żejegowidzeniespołeczeń-
stwazbytuproszczone,żejegopoglądynadziałaniapaństwazbytradykal-
ne,brutalne,niemoralneinihilistyczne.Takiekrytyczneocenyidączasem
znichnieogarnąłtejspuściznywcałości.Nawetjeślikomuśtakiepełnezrozumieniebyłodane,to
mynicotymniewiemy.Niebędęwięctuprzypominał,jakistotnybyłwpływwieluideiMachiavel-
legonaBacona,Hobbesa,SpinozęczyRousseau,gdyżnapisanojużnatentematdziesiątkiznakomi-
tychprac,którychzbrakumiejscaniemogętuprzywoływać.
16
DonajważniejszychopracowańzaliczamAnglo,2005;Dionisotti,1980;Howard,2014;Raab,
1964;Rahe,2005,2008.
17
Szczególnągrupęstanowiąwtymkontekścieautorzywywodzącysięznurtówpoststruktura-
lizmuipostmodernizmu.Uznająoni,żeskoroniemogąuznaćżadnejinterpretacjidziełMachia-
vellegozanajbardziejprecyzyjnąiprawdziwą,totrzebaskupićsięwyłącznienaichkulturowych
ipolitycznychoddziaływaniach.DlategoMichelFoucault,GiorgioAgamben,ÉtienneBalibariAn-
tonioNegriinteresująsięnadewszystkohistorycznąupostacią”Machiavellegoiupostacią”władcy
zKsięcia,gdyżtotekulturowemodeleukształtowałyeuropejskierozumieniewładzyirządzenia.
ZdaniemFoucault,Książębyłprzezstuleciaunegatywnympunktemodniesieniawliteraturzepo-
święconejrządzeniu”(Foucault,2010,s.103).Powstałajużnatychpodstawachobszernafascynująca
literaturadyskusjinadpolitycznąhistoriązachodniegoświata.Zgadzającsięzwielomazastrzeże-
niamikrytycznychsceptyków,będęstaromodnieupierałsię,żedlagłębszegozrozumieniapolitycz-
nejspuściznyMachiavellegotrzebajednaknajpierwpróbowaćjaknajlepiejzrozumiećjegosamego.
Zob.np.Foucault,2010,s.103-110,251-257ipassim;Negri,1999,s.37-97.
