Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-531-5
społecznejmusizrezygnowaćzpowołaniadokreacjiświata.Człowiekjakoczęść
większejcałościspołecznejjestnuczestnikiem”uregulowanychstosunkówspołecz-
nych,afakttenwyznaczajegomiejscewrozwoju.nIstnienieklasy–argumentuje
Marks(1960:s.85)–nieposiadającejnicpróczzdolnościdopracy,jestniezbędną
przesłankąkapitału”,bowiemklasaoznaczanpołożeniewzględemwłasności”.
Procesrozwojowyosadzasięjednaknietylkonaprzymusienuczestnictwa”,
alerównieżnaakcienkreacji”.Wtymteżtkwijegoparadoksalnośćiwewnętrz-
neskonfliktowanie.Jestnietylkodziełemklas,aleiefektemdziałańjednostki,
miarąjejpodmiotowegouczestnictwa.n[W]czynie–napiszewielelatpóźniej
personalistaKarolWojtyła(2000:149)–zawierasiętranscendencja,któraprze-
chodziwimmanencjęsamegodziałania,działaniebowiempoleganazdynami-
zowaniupodmiotu”.Toczynjestkwintesencjąrozwoju.Jesttym,cowyposaża
człowiekawpodmiotowość,wyrazemjegoautoafirmacji,formąujawnieniawoli
iprzeżywaniasiebiesamego.Stanowiprzytymmetodętranscendencjiczy–
jakpiszeJózefKozielecki(2002)–sposóbnaprzekraczaniegranic,realizacje
potrzebhubrystycznych.nCzyny-wyczynypozwalająprzekształcaćrzeczywistość.
Wwynikunichpowstająnoweodkryciaiwynalazki[ł].Wykraczaniepozagra-
nice[ł]tojakbykolejneaktystworzenia–lubprzynajmniejposzerzaniaświata”
(Kozielecki2002:43).
Poprzeznczyn”jednostkastajesiępodmiotemprocesurozwojowego,aniejego
niemymnarzędziem.Jejuczestnictwowprzeobrażeniachwyrażasiępodwójnie:
poprzezkategorięnkreacji”inświadomości”.Pierwszazwymienionychstajesię
metodąnaupodmiotowienierelacjiczłowiek-natura,druga–sposobemnahu-
manizacjęukształtowanychprzeznekonomicznąbazę”stosunkówspołecznych.
Czynnikświadomościowyjestnznakiemfirmowym”marksowskiejdialektyki.
Choćjestonwytworem,aniebodźcemdoprzekształcaniamaterii,towpisujesię
wdyskusjenadaksjologicznymkontekstemrozwoju.Świadomościowywymiar
dobitniejeksponujeKazimierzKelles-Krauz(1962).Przekonujeon,żerozwój
jestcyklicznymnastępstwemorientacjiindywidualistycznejikolektywistycznej,
adialektykaufundowananatychideachsprowadzasięostateczniedoprzejściaod
socjalizmudoindywidualizmuiviceversa.
Klasycyekonomii:JosephSchumpeter(1938,1960)orazNikołajKondratiew
(1935)wwyjaśnianiurozwojuposiłkująsięmechanizmemdialektycznym.Zda-
niempierwszegozwymienionychkolejnenobroty”procesurozwojowegodokonują
sięzasprawąinnowacji.Tezkoleiwprowadzanesądosystemuprzezjednostkiwy-
jątkowe–przedsiębiorców.Systemgospodarczy,doczegoprzekonujeSchumpeter,
cyklicznieprzechodziprzezdwastadia:statyczneidynamiczne.Pierwszeznich,
nazywanerównieżnruchemokrężnym”,jestetapemstagnacji,trwaniaikurczowe-
gopilnowaniantego,cojest”.FrommiMaccoby(1970)dofazytejprzypisaliby
zapewnecharakternieproduktywny,aHagen(1962)zakwalifikowałbyosobowość
25
