Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SOCJOLOGIAPUBLICZNAEPOKITRANSFORMACJI...
nowoczesności,wtymwszczególnościefektzałamaniakomunistycznegopań-
stwa,przeciążonegokonsumpcyjnymiroszczeniamiikoncentrującymnasobiepo-
lityczneniezadowolenie,którychwprzeciwieństwiedokapitalistycznegoZachodu
niebyłowstanierozproszyćlubsprywatyzować,kanalizującprzezwolnyrynek
ioderwanąodstrukturalnychinteresów,partyjnąpolitykę.Upadekkomunistycz-
negopaństwaniebyłjednoznaczniepozytywnymzjawiskiem,nieprzyczyniając
siędorozwiązaniaistotnychproblemówegzystencjalnych(amożejednakstruk-
turalnych?).Conajwyżejpojawiłasiędziękiniemuszansananowe,intelektualne
otwarcieiprospektywnemyślenie.Otwartapozostajekwestia,nailejegoeklek-
tyczne,niedokońcaspójneiniecoogólnikowerozważaniamogłyzainteresować
polskąpubliczność,poszukującąchybamniejpesymistycznejwizji,bliższejzatojej
własnym,konkretnymproblemompolitykiiekonomii.
Wypadazauważyć,żeBaumanowskakrytykanowoczesnościrozwijałasię
tak,żezczasemautortenobjąłniąpodstawoweaspektykapitalizmu.Podkreślał
żywiołowośćitotalnośćprocesuglobalizacji.Podkreślał,żejesttoproces,który
uruchamiasprzecznetendencje.Zjednejstronyjednoczy,zdrugiejdzieli.Imma-
nentnącechąglobalizacjijestzarównohybrydyzacjaihomogenizacjakultury,jak
ipowstawaniewspólnotneoplemiennychirozwójtendencjifundamentalistycz-
nych.Niewiedziewięcdoglobalnejwspólnotywartości,niepowiększarówności
iniełagodzikonfliktówreligijnychietnicznych(Bauman2000).
Podobnieniewidziałnicoptymistycznegowswobodzieprzepływukapitału
iwielkiejmobilnościelit.Liberalizacjarynkówwiedziedorelatywnegopogarszania
sięsytuacjimas,doekonomicznejispołecznejpolaryzacji.Baumanpisałotym
zjawiskuwokresietriumfuneoliberalizmuipowszechnejakceptacjisloganu,że
gdyprzybywawody,torównopodnosząsięwszystkiełódki-małeiduże.
Kapitalizmosłabiłteżpaństwanarodowe,copowodujechronicznyniedobór
mocypaństwa,koniecznejdoradzeniasobieznierównościamispołecznymiikon-
fliktamipolitycznymi.WszczególnościżalBaumanowiupadającegopaństwaopie-
kuńczego,którewEuropieprzyniosłodługotrwaływzrostekonomiczny,dobrobyt
dlamasipokójspołeczny.Topaństwoodchodzidoprzeszłości,boprzestałobyć
potrzebnewielkiemukapitałowi,któryzerwałnarodowopaństwoweograniczenia
iswobodnieprzepływawpogonizamaksymalizacjązysków.Państwoopiekuńcze
upadatakżezinnegopowodu:stałosięofiarąwłasnegosukcesu.Odstępujeod
niegozadowolonawiększość,bouwierzyła,żemożeprywatnieuzyskiwaćnawyż-
szympoziomiewszystkietedobra,którewcześniejpaństwozapewniałowszystkim
napoziomieuśrednionym(Bauman2006).
Mocnoeksponowanaobawaprzedwszelkiegotypufundamentalizmami,
zwłaszczaprzednacjonalizmem,atakżeobecnywpóźniejszychpracachkrytycz-
nynamysłnadwspółczesnymkapitalizmem,troskaolosbiedniejszych,niemogły
przysparzaćZygmuntowiBaumanowiwPolsceczasutransformacjipopularności
wkręgachelitpolitycznychiintelektualnych.Dominacjaneoliberalizmuwsferze
13
STUDIASOCJOLOGICZNO-POLITYCZNE.SERIANOWA■NR1(14)/2021■ISSN0585-556X
