Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwaginatematbazyźródłowej
35
ważodrzuconestanowiskadobrzerozkładająsięwobrębieskupiskmikroregionalnych,
któremożnawskazaćnapodstawiemateriałówniebudzącychwątpliwości,inigdzienie
wypełniająwidocznychlukczystrefrozrzedzonegoosadnictwa(por.dalszerozdziały).
Zbardzodużymdystansemnależysięodnosićdopróbodtworzeniaosadnictwakul-
turylateńskiej,opartychwłaściwietylkonaznaleziskachskorupgrafitowych.Trzeba
bowiemwtymmiejscuprzypomnieć,że–jakdotąd–niepotrafimywyróżniaćniecha-
rakterystycznychułamkówręcznielepionejceramikiceltyckiej,awięcuzyskanyobraz
jestopartynaniepełnym–apotencjalnieistniejącym–materiale.
Dyskusyjnymzagadnieniemmożebyćwartośćmateriałówpochodzącychzbadań
powierzchniowych–tuzwłaszczazAZP–iichprzydatnośćdlarekonstrukcjiobra-
zuosadnictwa.Wodniesieniudotegoproblemumożemy–opierającsięnanaszych
doświadczeniach–ostrożniesformułowaćpewnewnioski.Otóżuważamy,żeocena
chronologicznaikulturowamateriałówpowierzchniowychjestwzasadzie(dokładniej:
wwiększościprzypadków)miarodajna.Jednakdoświadczeńuzyskanychwdanymre-
gionie(ookreślonychwarunkachnaturalnych,zwłaszczaglebowych,determinujących
zarównocharaktersurowcaceramicznego,jakisposóbuszkodzeniaułamkówceramiki,
wwięczmian,jakimpodlegałyonewtrakcietzw.procesówpostdepozycyjnych)nie
możnamechaniczniestosowaćprzyoceniemateriałówzinnychregionówgeograficzno-
-kulturowych.Podczasrekonstrukcjirozmieszczeniaosadnictwatrzebazkoleipamię-
tać,żebrakokreślonychzabytkówwdanejporcjimateriałupowierzchniowegonieprze-
sądzaobrakuosadnictwatejkultury(czyjakiejśjejfazy)nadanymstanowisku.Oczy-
wiście,wnioskiuzyskująwiększystopieńprawdopodobieństwa,jeżelijakaśobserwacja
(czytoobecność,czybrakkonkretnejcechy)powtarzasięnapewnymtereniewiele
razy.Możnawięcprzyjmować,żewnioskidotyczącecałychmikroregionówsąupraw-
nioneiwysoceprawdopodobne.
Błędnemogąbyćnatomiastocenyzasięguiwielkościposzczególnychstanowisk,
atakżeichcharakteru.Wykazałytoniejednokrotniezarównobadaniawykopaliskowe,
jakipowtarzanekontrolepowierzchniowenaróżnychstanowiskach.Tegorodzajudane,
uzyskanewtrakciejednorazowejprospekcjipowierzchniowejdanegomiejscainanie-
sionewkarcie,musząwięcbyćtraktowanezdużąostrożnością,atworzonenaichpod-
stawierekonstrukcjepowinnybyćuważaneza„hipotezyrobocze”,któremogąulecda-
lekoidącymzmianom.Bardzodobrymprzykładem–jakkolwiekdotyczącymodległego
mikroregionu,boterenuleżącegowdolnymbiegurzekiBusinki,wpadającejdoNidy
napółnocodPińczowa–sąwieloletniedoświadczeniaiobserwacjeAndrzejaMatogi.
Wuproszczeniumożnastwierdzić,żebadaniaAZPumożliwiływprawdziewykrycie
wtymmikroregioniewiększościstanowiskzepokibrązuiwczesnejepokiżelaza,ale
ichzasięgi,dokładnachronologia,atakżewłaściwycharaktersąweryfikowanedopiero
wtrakciesondażyiszerokoprzestrzennychwykopalisk(A.Matoga,wdruku).Szcze-
gólnieistotnejesttuspostrzeżenie,żeniektórestanowiskaokazałysięcmentarzyskami
ciałopalnymi,cowcaleniebyłomożliwedowykazanianaetapiepowierzchniowejpro-
spekcjiwramachAZP47.Napodstawietejobserwacjimożnaprzypuszczać,żewcałym
47Zbardzopodobnąsytuacjąmieliśmydoczynieniawwypadkust.5wLipniku.Cmentarzyskopopiel-
nicowe,odkrytetuwtrakcienieplanowanegoprzejściaprzezpolenawiosnę1998roku,manifestowałosię
wtedypoprzezkilkanaściekoncentracjidużychskorupiprzepalonychkości,wyraźniewskazującychobec-
nośćrozoranychgrobów.Wrokpóźniej–wtrakciesystematycznejpenetracjitejczęściobszaru–wnastęp-
