Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Strukturyosadniczewepocebrązuiwczesnejepoceżelazanaobszarze...
2.2.Geograficzno-przyrodniczacharakterystykaterenubadań
PodgórzeRzeszowskietokraina,wktórejwypadkuproblematycznyibudzącywąt-
pliwościorazkontrowersjejestnietylkozasięgwkierunkuzachodnim(por.wyżej),
lecz–wjeszczewiększymstopniu–takżesamanazwa.Wliteraturzemożnabowiem
spotkaćrozmaiteinneterminyokreślającetenregion,takiejak„PrzedgórzeKańczu-
ckie”(L.Starkel1960,mapa),„WysoczyznaKańczucka”(np.J.Kondracki1994,s.239;
M.Łanczontiin.2006,s.3;L.Starkel2005,s.13,mapa1),„PłaskowyżKańczucki”
(L.Starkel2005,s.14),„PrzedgórskiPłaskowyżLessowy”(np.S.Czopek,J.Podgór-
ska-Czopek1995,s.27;S.Czopek2003,s.146;2005,s.245,250),„PrzedgórskiPłat
Lessowy”(S.Czopek2003,s.145;2005,s.244,245),atakżebędąceprzypuszczalnie
wynikiemnieporozumienia„PrzedgórzeRzeszowskie”(G.Calderoni,P.Madej,P.Val-
de-Nowak2000;P.Madej2001,s.295),czyniefortunnymrezultatemniepotrzebnego
mnożeniabytów–„PodgórzeJarosławskie”(P.Wład1996–cyt.zaS.Czopek,S.Ka-
drow2001,s.332)6.Jakwidaćzpowyższegokrótkiegoprzeglądu,nawetwtychsamych
artykułachnasąsiednichstronachmogąwystąpićniecoodmienneokreślenia.
Niewchodzącwszczegółyrozwojuizmianpoglądóworazniepodejmującsiętutaj
ocenyewentualnychargumentówzwolennikówtejczyinnejnazwy,będziemydlacelów
praktycznych,roboczych,stosowaćnajpopularniejszy(inajkrótszy)termin„Podgórze
Rzeszowskie”,jakkolwiekzewzględówstylistycznychbędziemytakżeczasemużywać
wymiennieiwtymsamymznaczeniupojęć„wysoczyzna”czy„płaskowyż”7.
PodgórzeRzeszowskienależypodwzględemgeologicznymdoKotlinySandomier-
skiej,podobniejakisąsiadującaodpółnocyPradolinaPodkarpacka(por.niżej).Na
utworachmioceńskich–iłach–orazczwartorzędowych–piaskachiglinach–zalegają
tulessy(J.Kondracki1994,s.239)8.Właśnieonenadajątemuregionowispecyficzny
charakter,wpływającnarzeźbęterenu,gleby,roślinność,i–conajważniejsze–determi-
nująosadnictwogrupludzkichwróżnychepokach.
Problematykawiekuisposóbpowstawanianawarstwieńlessowychbyłyprzedmio-
tembardziejszczegółowychstudiów,zwłaszczawewschodniejstrefiewysoczyzny
(M.Łanczont,E.Sosnowska2005,tamwcześniejszaliteratura).Wtymmiejscuistotne
możebyćprzypomnienie,żebadaniacegielniwRadymnie,st.12,wOrzechowcach,
st.33,iwPrzemyślu-Buszkowicach,st.117,pozwoliłym.in.nastwierdzenieaktualnej
łącznejmiąższościlessów,którenapierwszymidrugimzwymienionychstanowisksię-
6Napodstawieliteratury,zwłaszczapublikacjirzeszowskiegoośrodkaarcheologicznego,możnaod-
nieśćwrażenie,żewostatnichlatachnajsilniejszajesttendencjadostosowanianazwy„PodgórskiPłaskowyż
Lessowy”.Zkoleiwśródbadaczy–geografówiarcheologów–związanychzośrodkiemlubelskimpre-
ferowanajest„WysoczyznaKańczucka”,atermin„PodgórzeRzeszowskie”bywacałkowicieignorowany
(np.M.Łanczont,J.Nogaj-Chachaj,K.Klimek2001,s.174).
7Tylkonamarginesiemożnazwrócićuwagę,żeprzymiotnik„podkarpacki”–wostatnichlatachsztucz-
niezawężanydokontekstówzwiązanychzwojewództwempodkarpackim–maznacznieszersze,historycz-
nieutrwaloneznaczenie.DopasapodkarpackiegonależytakżePodgórzeWilamowickie,adalej–Płaskowyż
Sańsko-Dniestrzański(J.Kondracki1994,s.230–231,240).Zkoleiprzymiotnik„Kańczucki”(jakkolwiek
Kańczugależypośrodkuomawianegoregionu)możebyćmałozrozumiałyiniewielemówiącydlamieszkań-
cówinnychczęścikraju(zresztąpodobnauwagadotyczyprzymiotnika„Wilamowicki”).
8KrótkaspecjalistycznacharakterystykabudowygeologicznejWysoczyznyKańczuckiej–por.M.Łan-
czont,J.Nogaj-Chachaj,K.Klimek2001,s.175(tamteżdalszaliteratura).
