Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TYPOLOGIAZMIANZZASTOSOWANIEMMETAFOR…
27
1.2.2Zmianaworganizacjibędącej
„psychicznymwięzieniem”
Sytuacjęuczestnikóworganizacjifunkcjonującejpodsilnymwpływempierwot-
nychirracjonalnychmechanizmów(archetypalnych,psychoanalitycznych)po-
równujeMorgandosytuacjiwięźniówzjaskiniPlatona.Ludziecizaplątanisą
wsiećwyobrażeń,którąsamistworzyli.Uciekinier,którypoznaprawdziwy
świat,niebędziejużwstaniefunkcjonowaćtaksamo,jakdawniejiniebędzieza-
akceptowanyprzeztych,którzycałyczassąwjaskini,ajegoopowieścibędąoce-
nianejakobardzoniebezpieczne.Będąoniocenialiświatnazewnątrzjakoniebez-
pieczny,któregotrzebaunikać.Umocnisięmiędzynimiobronnawięź.Jestto
alegorianaszychograniczeńpoznawczych(iluzji),lękuprzedutratąnaszegopre-
ferowanegosystemuznaczeńwobliczuwiedzyobiektywnej.
Wtymparadygmacieznakomicietłumacząsięrozliczneprzyczynytrudności
napotykanychprzezpromotorówirealizatorówzmian.Pułapkasukcesu–jeśli
jestsukces,wszystkoidziedobrze,topocotozmieniać?Pułapkaasekuracyjnego
nadmiarurezerw,przeorganizowania,kontroli,któramazapewnićfirmiebezpie-
czeństwo,awefekciezwalnialudziodmyśleniaiwspółdziałania.Pułapka„gru-
pizmu”(group-think)zwalniającaludziodpoczuciaodpowiedzialnościzabłędne
decyzje.Pułapkaprzewidywalnejprzyszłości,toznaczyprzekonania,żemoż-
nawszystkoprzewidzieć,zaplanowaćizgodniezwyznaczonymcelemzrealizo-
wać(change-management).Pułapkaschematów,nastawień,przekonań,postaw
uniemożliwiającychdostrzeżenietegocogołymokiemwidoczneiwidzenietego,
corealnieniewydarzyłosię.Upraszczanierzeczywistościtak,bypasowała
doprzekonań,wefekcietworzeniestrukturiinnychrozwiązańorganizacyjnych,
którenieprzystajądorzeczywistości,aledająpoczucie,żenadniąpanujemy.
Wśródwielukonsultantówaleteżiwśródzainteresowanychpsychologiąme-
nedżerów,możnaspotkaćpsychoanalitycznąwizjęorganizacji.Znanemisądwa
instytutydoradztwaorganizacyjnego,działającewkrajachanglosaskich,operują-
cewtymparadygmacie(TavistockiA.K.Rice).
Wobrębiemetafory„psychicznegowięzienia”organizacjaspostrzeganajest
jakoformarepresjijednostki.Wkulturzeorganizacyjnejmożnazatemznaleźć
przejawytego,cowludziachjesttłumioneiznalazłosięwpodświadomości.
Zkoleiludziesąniewolnikamiswojejosobistejhistoriiżycia.Awolność,toznajo-
mośćwpływuprzeszłościnaaktualnezachowanieczłowieka.
Wpływosobowościnasposóbspostrzeganiaifunkcjonowaniaworganizacji
wydajesięoczywisty–jakodobitnyprzykładzwolennicytejmetaforyorganizacyj-
nejpodajązwiązekmiędzykompulsywnąosobowościąTayloraiskrajnietechno-
kratycznąnaturąjegokoncepcjizarządzania,nazwanejprzezniego„naukowym
zarządzaniem”.Rolatakichmechanizmówpsychoanalitycznegowyjaśnianiazja-
wiskpsychicznychispołecznychjak:zaprzeczanie,projekcja,fiksacja,racjonaliza-
cja,regresja,sublimacjajestwtymsposobiepatrzenianazjawiskaorganizacyjne
(zatemteżnazmianę)ogromna.Zachowaniadominacyjneinarzucaniekontroli
organizacyjnejinterpretowanesąprzezortodoksówtegoparadygmatujakomani-
festacjetłumionegoseksualizmu.
