Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KOMPLEKSOWAKONCEPCJACZTERECHWIELKICH…
21
Istotązmiany,jakjużpowiedziano,jestprzedewszystkimproces.Poole
iwspółautorzywyjaśniają,żeprocesrozumianymożebyćjako:
a)logika,którapokazujeprzyczynowyzwiązekmiędzyniezależnymiizależ-
nymizmiennymi,
b)kategoriapojęćlubzmiennychodnoszącychsiędodziałańjednostekiorga-
nizacji(naprzykład:przepływypracy,procedurypodejmowaniadecyzji,
formułowanieiwdrażaniestrategii),
c)następstwozdarzeń,pokazujące,jakrzeczy(sprawy)zmieniająsięwczasie.
Jeślichodziorozumienieprocesujakonastępstwazdarzeń,wyodrębnionotu
czterygłówneparadygmatyrozwojuspołeczno-organizacyjnego:cyklużycia,
ewolucyjny,dialektycznyiteleologiczny.
Przedstawiamyjewporządku,który,moimzdaniem,odzwierciedlaich„poten-
cjałpodmiotowy”.
1.1.2.Czteryparadygmatyapodmiotowośćuczestnictwa
wzmianie
Wparadygmacie„cyklużycia”proceszmiankontrolowanyjestprzezwewnętrz-
neprogramy,immanentnekody.Otoczenieoddziaływujenaukładspołeczny,ale
jegowpływniejestdecydujący.Kumulacjastanówwjednymstadiumprowadzi
donaturalnegoprzejściaukładudostanunastępnego.Linearnainieodwracalna
sekwencjastadiówjestkonsekwencjąukrytegopotencjałuobecnegowsystemie
jużnapoczątkuprocesu(częstoukształtowanegojeszczeprzedjegofizycznym
zaistnieniem).
Kluczowymipojęciamitegoparadygmatusą:organicznywzrost,immanentny
program,zgóryustalonasekwencja,biernaadaptacja.
Motoremzmianjestprogram(zasada)egzekwowanyprzeznaturę,logikęlub
instytucję.
PosługującsięformułąE.Rogers(1995)sformułowałpięćstadiówinnowacji
worganizacjigospodarczej:rozpoznaniepotrzebyzmian,analizaproblemu,
opracowanieideirozwiązania,komercjalizacja,dyfuzjaizastosowanie.Wobrębie
paradygmatu„cyklużyciowego”tworzyipraktykujewiększośćautorówpsycho-
logówzarządzanianurtu„OrganizationDevelopment”(naprzykład:Kimberly
iMiles,1980;FrenchiBell,1984).Podobnieujmujątozresztąpsychologowiehu-
manistyczniC.Rogers(1967),Maslow(1968)pojęciesamoaktualizacji.Szuka
siętupodstawteoretycznychgrupowego,stadialnegopodejmowaniadecyzji(na
przykład:BalesiStrodtbeck,1951)irozwijanianowychprzedsięwzięć(naprzy-
kład:BurgelmaniSayles,1986).
Rozważającwparadygmcie„cyklużycia”(stadialnego)możliwośćrealizowa-
niazmianyorganizacyjnejwformulepodmiotowejnależystwierdzić,żeuczest-
nicyprocesuprzemianznajdująsięwpozycjiprzedmiotowejwobecowego
„ukrytegodeterminizmu”nieuchronnychprzemian(worganizacjiiwnichsa-