Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Wprowadzeniedoproblematykiprzestępstwaiwiny
myśleniaprzyczynowego,którejaksłuszniewskazujeJ.Giezek,nieodzownie
łączysięzmożliwościąprzewidywaniazdarzeń58.
WocenieM.Planckawyjaśnianieprzyczynowejestnaturalnąpotrzebą
każdegoznas.Nieodzowniełączysięonozdoświadczeniempodmiotu.
Autorprzytaczaprzykładprostegoczłowieka,którynigdywcześniejnie
widziałpociągu,zaśgdyujrzałporuszającąsięlokomotywę,gotówbyłpójść
ozakład,wewnątrzznajdujesiękoń.PodzielićnależyopinięM.Plancka,
żedzisiajmłodzieżwychowanawśródmaszynparowych,silnikówelektrycz-
nych,spalinowychczyodrzutowychniebyłabywstanieodczućkomizmu
zarysowanejsytuacji59.Stanwiedzypodleganieustannejewolucjiijednocześ-
niewyznaczamożliwośćrozumienia,przewidywaniaidziałania.Rozumiany
obiektywnie(przedmiotowo)60wyznaczaonkwantummożliwościrozumie-
nia,przewidywaniaidziałaniaodniesionedocałościspołeczeństwa,zaśsu-
biektywnie(podmiotowo)-możliwościrozumienia,przewidywaniaidzia-
łaniaprzezokreślonypodmiot.
Idącdalej,przyjąćnależy,żezakazzabijaniasformułowanywkodeksie
karnymz1997r.nieobejmujetylkozachowań,którewedługstanuwiedzy
obiektywnejzdniawejściategokodeksuwżyciebyłyrozpoznawalnejako
powodująceśmierćczłowieka,lecztakżekażdezzachowań,którewedług
stanuwiedzyobiektywnejzdniapopełnieniaczynubyłyrozpoznawalne
jakotakie,którychnastępstwemjestśmierćczłowieka.Innymisłowy,
określonezachowaniestajesięzakazanedopierozchwilą,gdyspołeczeństwo
osiągniepoziomwiedzyumożliwiającejprzewidywanie,żenastępstwem
tegozachowaniajestśmierćczłowieka.Jednocześniepamiętaćnależy,że
niktznasnieposiadłcałejdostępnejwiedzy,acozatymidzie,ograniczato
nasząmożliwośćprzewidywania.Możemyniemiećświadomości,żejest
jużdostępnawiedza,któraumożliwiaprzewidzenie,żezachowującsię
wpewienokreślonysposób,doprowadzimydośmiercidrugiegoczłowieka.
Jeśliterazzestawimytozogólnązasadąprawa,ustawaniemożezakazywać
niemożliwego,tomusimydojśćdokonstatacji,zpunktuwidzeniamożli-
58Por.J.Giezek,Przyczynowośćorazprzypisanieskutkuwprawiekarnym,Wrocław1994,s.11.
59M.Planck,Prawoprzyczynowościawolnośćwoli(w:)Jednośćfizycznegoobrazuświata,Warszawa
1970,s.97.
60Por.K.R.Popper,Epistemologiabezpodmiotupoznającego(w:)Wiedzaobiektywna.Ewolucyjna
teoriaepistemologiczna,tłum.A.Chmielewski,Warszawa2002,s.138-192.
42