Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Wprowadzeniedoproblematykiprzestępstwaiwiny
I.2.Założeniaogólnenaukioprzestępstwiewujęciu
historycznymaszerokierozumieniepojęciawinywprawie
karnym
PodkoniecXIXinapoczątkuXXwiekupowstawaływpolskiejliteraturze
prawakarnegopracesilnienawiązującedohistorii,astanowiącedziśbez-
cenneźródładlabadańnadewolucjąracjonalizacjikarania,począwszyod
ludówpierwotnychdowspółczesności.
W.Makowskipodjąłsięanalizypojęćprzestępstwaikarypodkątemhisto-
rycznymzuwzględnieniemwspółczesnejtemuautorowiwiedzypsycholo-
gicznej90.Wywiódłkorelacjępomiędzyreakcjamipierwotnychspołeczeństw
wpostacizemstyczywróżdyauczuciamigniewu,przykrości,przyjemności,
jakiezdaniemautoradałypoczątekowymzachowaniom.W.Makowski
objaśniaszerzejtezachowanianawypracowanymprzezsiebieschemacie
procesówuczuciowo-ruchowychwpsychiceczłowieka91.Analizyautora
uwidaczniająwpływmyśleniaprzyczynowegoprzyobarczaniuodpowiedzial-
nościązanegatywniewartościowanenastępstwa,czytoichsprawcę,czyto
jegorodzinę,plemięlubród,czytowkońcuprzyrodęnieożywioną.Zbliżone
tezystawiateżJ.Makarewicz,którynazywatozjawiskozasadąwinyobiek-
tywnej,polegającejnatym,uznajesięrodzinęlubplemięzaprzyczynę
przestępczychczynówpodmiotu92.Autorupatrujetakiegostanurzeczy
wstopniurozwojucywilizacyjnego,wktórymniedokonywanorozróżnienia
winyiprzyczyny,zaśrodzinę(szczep),którawydałanaświatiwychowała
sprawcęnaruszenia,traktowałosięjakowspółwinną93.
90W.Makowski,Podstawyfilozofiiprawakarnego,t.1,Warszawa1917,s.7-30.
91Por.takżeW.Makowski,Przyczynekdopsychologiikryminalnej.Teoriar=p,Warszawa1914;
K.Motykazwracauwagę,żeteoriaprocesówuczuciowo-ruchowychW.Makowskiegomogła
swójrodowódwziąćwteoriiemocjiL.Petrażyckiego-K.Motyka,WpływLeonaPetrażyckiego
napolskąteorięisocjologięprawa,Lublin1993,s.22-23.
92J.Makarewicz,Wstępdofilozofiiprawakarnegowoparciuopodstawyhistoryczno-rozwojowe,
tłum.K.Jakubów,red.A.Grześkowiak,Lublin2009,s.333.
93J.Makarewicz,Wstępdofilozofii...,s.331.
52