Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.1.Celebadawczeipodstawowezałożeniateoretycznepracy
odgrywająwzmocnieniapozytywneinegatywne,zaśstanywewnętrzne,
wolnawola,siłacharakteruczypostawystymulowaneprzezpewneele-
mentyotoczenia,którenazywasięnagrodamiikarami,aktórenależyrozu-
miećjakozamierzonebądźniekonsekwencjedziałańczłowieka49.Wolność
jestpostrzeganajakobrakwotoczeniuwzmocnieńnegatywnych(powstrzy-
mującychodpodjęciaokreślonegozachowania),zaśgodnośćjakoistnienie
wśrodowiskuzewnętrznympewnejkategoriiwzmocnieńpozytywnych
(mobilizującychdopodjęciaokreślonegozachowania),zatemprzestająone
byćatrybutamiczłowieka,astająsięatrybutamiotaczającejgorzeczywisto-
ści50.
Drugimspojrzeniemnaczłowiekajestkoncepcjapsychodynamiczna,według
którejzachowanieludzizależyodwewnętrznychsiłdynamicznych,zwanych
czasempopędami,potrzebamilubdążeniami.Wskazujesię,żepopędy
zregułynieświadomeorazżeczęstowystępująpomiędzynimikonflikty,
którychczłowiekniemożesamodzielnierozwiązać,zaśmetodązmianza-
chowaniaiosobowościjestpsychoterapia,któraułatwiaczłowiekowiroz-
wiązaniejegonieświadomychkonfliktów51.Należytuwyróżnićpopędy
pierwotne,takiejakdążeniedozdobyciapokarmuczyunikaniebólu,oraz
popędywtórne,np.potrzebębezpieczeństwa,potrzebyspołecznerealizowane
wkontaktachmiędzyludzkichczypotrzebyosobistezwiązanezrozwojem
własnejosobowości.Wszystkieonepowstająwprocesiesocjalizacjipodmio-
tu.Owepotrzebyrodząkonfliktynaturywewnętrznejorazzewnętrznej,ate
nierozwiązaneprowadządopsychicznejdegradacjipodmiotu52.Psychoana-
litycyzwróciliuwagęnarolęsocjalizacjiikulturywkształtowaniusięoso-
bowościczłowieka,którauformowananieprawidłowo,możeprowadzićdo
zachowańprzestępnych.Nadmiernieakcentowalirolęprocesówmotywacyj-
nych,niedoceniającprzytymroliprocesówpoznawczych.
Trzeciąkoncepcjączłowiekajestwłaśniekoncepcjapoznawcza,zgodnie
zktórączłowiekjestukłademprzetwarzającyminformacje.Jegozachowanie
zależynietylkoodbieżącychinformacjipłynącychzeświatazewnętrznego,
49J.Kozielecki,Koncepcje...,s.32-33.
50J.Kozielecki,Koncepcje...,s.54-58.
51J.Kozielecki,Koncepcje...,s.13.
52J.Kozielecki,Koncepcje...,s.101-102,110-116.
39