Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tożsamość-pamięć-zbiorowość
dawniejszychalboniemówisięnic,alboprzekazograniczasięnp.dokilkuimion.
Tenobszarokreślasięmianemdryfującejluki(thefloatinggap).Zkoleioczasach
najdawniejszychponowniekrążycałemnóstwoopowieści,jednakmająonecha-
rakternierzeczywistych,mitycznychopowieścioprapoczątku52.
J.Assmanndowodzi,żegdyzanikapamięćkomunikatywna,zaczynadomi-
nowaćpamięćkulturowa.Wyrażaonaświadomystosunekgrupydoprzeszłości
osadzonejwkonkretnejprzestrzenikulturowej,orientujesięnautrwalonepunkty
wprzeszłości,jestprzekazywanazapośrednictwemróżnychformkomunikacji
(np.pismo,obraz,święta,rytuały)iwypracowanychmnemotechnik.Macha-
rakterbardziejsakralny,symbolicznyiabstrakcyjnyniżkomunikatywna,przez
cowymagabardziejzinstytucjonalizowanegoprzekazu53.Ztymostrymrozgra-
niczeniempamięcikomunikatywnejikulturowejpolemizujeB.Szacka,która
zauważa,żetapierwszawcaleniemusiograniczaćsiędowspomnieńwydarzeń
przeżytych.Podczaskomunikacjimożerówniedobrze,zwłaszczawobszarze
pamięcipotocznej,przeplataćsięzwiedząoodległychczasachzaczerpniętą
zróżnychźródeł,nieobecnychwoficjalnymnurciepublicznym54.
A.Assmannwyróżniakategoriępamięcizbiorowej,którąsytuujepomiędzy
komunikatywnąakulturową.Tenrodzajpamięciopierasięnazbiorzesymboli
ważnychdlatożsamościgrupy–szczególniewsytuacji,kiedyjejczłonkowie
podejmujądziałanianazewnątrz,wobecinnychzbiorowości–dlategocharak-
teryzowaćjąpowinny:wysokipoziomuzgodnienia,wyrazistośćijednoznacz-
ność55.Zatypowedlatejformyspołecznegoukierunkowaniasięnaprzeszłość
badaczkauznajeminimalizmtreściowyorazredukcjonizmsymboliczny–flpoje-
dynczewydarzeniestajesię»ikoną«doświadczeniahistorycznego,zzałożenia
zawszezłożonegoizróżnicowanego”56.Zracjitego,żenosicielamipamięcizbio-
rowejsąpodmiotynieustanniepoddającerefleksjirzeczywistość,wktórejżyją,
samychsiebieorazswójdoniejstosunek,aletakżewzajemnienasiebieoddziału-
jącenaróżnychpoziomachżyciaspołecznego,jawisięonajakocośpodlegającego
ustawicznejnegocjacjiidynamicznymzmianom.
52Ibidem,s.64.
53Ibidem,s.36–37i68–70.
54B.Szacka:IIwojnaświatowawpamięcirodzinnej.W:P.T.Kwiatkowski,L.M.Nijakowski,B.Szacka,
A.Szpociński:Międzycodziennościąawielkąhistorią.Drugawojnaświatowawpamięcizbiorowejspołeczeń-
stwapolskiego.Gdańsk–Warszawa2010,s.84–85.
55P.T.Kwiatkowski:Wprowadzenie.DoświadczenieIIwojnyświatowejwbadaniachsocjologicznych.
W:P
.T.Kwiatkowski,L.M.Nijakowski,B.Szacka,A.Szpociński:Międzycodziennościąawielkąhisto-
rią…,s.29.
56A.Assmann:1998-międzyhistoriąapamięcią.Przeł.M.Saryusz-Wolska.W:Pamięćzbiorowaikul-
turowa…,s.35.
31
