Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sinusoidalności,podczasktórejjestwstaniedoświadczaćgranicznych,
wpełniantagonistycznychemocjiwkrótkimczasie?Amożejest
tokoncepcjaczystohumorystyczna,łączącawhistoryzmie
komponentygroteskiiabsurdu,którewopowiadanychhistoriachgrają
rolętła?
Nimjednakodpowiemysobienaktóreśzpowyższychpytań,warto
przyjrzećsięgrotesce
16
jakokategoriiteoretycznej,
historycznoliterackiejorazestetycznej.Odpowiedniezaznajomieniesię
zjejsemantykąiwyselekcjonowanieopiniibadaczyikrytyków,
umożliwiumiejętnescharakteryzowanieroligroteskiwutworach
AndrzejaSarwy.
Termin„groteska”pochodziodwłoskiegolagrottescaipowstał
napoczątkuXVIwiekuweWłoszechpodczaseksploracjistarożytnych
ruinocharakterzemitologicznym
17
.Analizująctopojęcie,zpunktu
widzeniaetymologii,zauważasię,iżsłowogroteskawywodzisię
odsłowalagrotta(grota),któreokreślałospecyficznąornamentykę,
odnalezionąpodczaswykopalisk
18
.Artefakttencharakteryzowałsię
obecnościąabstrakcyjnychwzorów,ukazującychmotywyroślinne:
pnącza,łodygiorazwici,którewplatałysięwróżnekształty,
począwszyodpostacihumanoidalnych,ażponaczyniaużytku
codziennego.JakwskazujeXVIII-wiecznyniemiecko-francuski
słownikspecyfikęgroteskinależyrozumieć,jakorzadkość,
nienaturalność,dziwność,alerównieżśmieszność,nieschematyczność
ikarykaturalność
19
.Pojęciekarykaturalnościnieodnosiłosię
pejoratywniedotekstówgroteskowych.Określałobowiemto,conie
zostałonazwaneprzezXVI-wiecznychbadaczy,awięcpewne
zaburzeniewanalogiczności(dysproporcja),przejaskrawieniecechlub
zjawiskorazsięganieponiekonwencjonalneformytakiejak:„wytwory
człowieka,żyjącewłasnymżyciem–samoloty,czołgi,armaty,
automaty,narzędzia,śruby,sztućce,anawetmarionetkiimanekiny”
20
.
Historiakulturywskazuje,żepoczątkowotermin„groteska”
dotyczyłzjawisk,którebyłyodbieranejakopewneodchylenia
odustalonejkulturowonormy,wktórejnadzdrowymrozsądkiem
zacząłdominowaćabsurd.ElżbietaSidoruk,analizująctopojęcie,
zauważa,że:
Uźródełtwórczościgroteskowejleżyzarównoczystoludyczna
