Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Niesposóbwręczpowiedzieć,jakiemiejscezajmująpo-
lityczneczynnościwżyciuobywatelaStanówZjedno-
czonych.Najważniejsząsprawą,irzekłbyś,największą
przyjemnością,jakąznaAmerykanin,jestmieszaniesię
dorządzeniaorazdyskutowanienatentemat.(...)Ame-
rykaninowiodebralibyśmypołowężycia,gdybyśmygo
zmusilidozajmowaniasięwyłączniewłasnymisprawa-
mi.Czułbywtedy,żewypełniagowielkapustka,ibyłby
niewiarygodnienieszczęśliwy1.
OGÓLNEROZWAŻANIA
Współczesnespołeczeństwademokratycznesązależneodinstytucjilegitymujących
sięzdolnościądotworzeniaorazinterpretacjiprawa,ponieważtooneokreślająmoż-
liwyobszarpostępowaniaobywateliwwymiarzespołecznym,gospodarczymipo-
litycznym.Wpaństwachdemokratycznych,wktórychjednązpodstawowychzasad
konstytucyjnychjestzasadarządówprawa,zakładasię,żeostatecznymodniesieniem
społecznymsąnietylkoinstytucjetworząceprawo,alerównieżte,któremajązdol-
nośćdojegoostatecznejinterpretacji.Oczywiście,każdysystemprawno-polityczny
ewoluuje,stądzmieniającesięokolicznościspołeczno-gospodarczemogąprzenieść
środekcieżkościzjednejzasadyprawnejnadrugączyzdanejinstytucjiwładzyna
inną.Zawszejednakpozostajektoś,ktopełnifunkcjędominującąwprocesiewyzna-
czaniaobywatelom,wjakisposóbmająpostępowaćpoprzezokreślaniewiążących
granicprawnych.Bardzoczęstogranicetepowstająwwynikudziałańocharakterze
politycznym,coprowadzidouproszczonegowniosku,żewieleprzepisówprawnych
jestskutkiemzłożonychprocesówpolitycznychinicjowanychprzezinstytucjewła-
dzypublicznej.
Społeczeństwoamerykańskiejestodponaddwustulatprzywiązanedozasady
rządówprawa,choćjejcharakter,potwierdzanywkonstytucji,działaniachlegislacyj-
nychorazworzecznictwiesądówpozostawiałhistoryczniewieledożyczenia.Idee
demokracjiorazrządówprawazdefiniowaneprzezpryzmatpoglądówojcówzałoży-
1
A.deTocqueville,OdemokracjiwAmeryce,tłum.B.Janicka,M.Król,FundacjaAletheia,War-
szawa2005,s.218.
