Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prawotwórczarolaamerykańskiejwładzysądowniczej
3.WŁADZASĄDOWNICZAPODCZASKONWENCJI
KONSTYTUCYJNEJ
35
Zanimdoszłodorecypowaniazasadprawaangielskiegowzbogaconychdoktryną
MonteskiuszaiLocke’a,podjętopierwsząpróbęstworzeniabliższychzwiązków
międzystanami,którew1776rokuogłosiłyniepodległość.RokpoprzyjęciuDekla-
racjiniepodległościuchwalonoArtykułyKonfederacjiiWieczystejUnii,nazywane
niekiedypierwsząamerykańskąkonstytucjąalboumowąmiędzyskonfederowanymi
stanami47,któreweszływżyciew1781roku,aktórychcelembyłostymulowanie
współpracymiędzystanamiorazstworzenierząducentralnegoreprezentującego
wspólneinteresywszystkichstanów.Wrzeczywistościjedynąinstytucjącentralną
utworzonąprzezArtykułybyłKongresKontynentalny,któryokazałsięmiećbar-
dzoograniczonekompetencjeibezzgodystanówniemógłdecydowaćonajważ-
niejszychkwestiachzwiązanychzkierowaniemKonfederacją.Mimożeoficjalnie
nadanoKongresowiprawodowypowiadaniawojny,zawieraniapokoju,emisjipie-
niądzaczymianowanianaczelnegowodza,towpraktyceodstanówzależałyjakie-
kolwiekdecyzjenaszczeblucentralnym,atemiałytrudnościzuzyskaniemkonsen-
susuwwiększościważnychspraw.ArtykułyKonfederacjiniewspominałyożadnej
instytucjisądowniczejnaszczeblufederalnym,cobyłoproblemem,ponieważnie
byłociaławładnegorozstrzygaćsporymiędzystanami.Wrezultacieniebyłojed-
nostki,któramiałabyinterpretowaćprawofederalne,przezcostanysamedokony-
wałyjegowykładniidecydowały,czyimplementowaćnormyprawafederalnegodo
swoichporządkówprawnych.Nadodatekzłakondycjagospodarczawielustanów
orazkonfliktymiędzynimiwynikającezbrakuformalnejrównościstanówpodrzą-
damiArtykułówKonfederacjispowodowały,żezaczętobraćpoduwagękonieczność
weryfikacjiistniejącegoprawa48.
ChęćrewizjiArtykułówKonfederacjidoprowadziładohistorycznegospotkania
piećdziesięciupięciuprzedstawicielistanównakonwencjiwFiladelfiiwlecie1787
roku,która,jaksięokazało,przekształciłasięwdebatęnatematnowejkonstytucji.
Wporządkuobradkonwencjipojawiłosięmnóstwospornychzagadnień,odsamej
konstrukcjipaństwaikompetencjiwładzy,poprzezrelacjemiędzyposzczególnymi
stanami,ażdoproblematykiprawiwolnościgwarantowanychobywatelomwprzy-
szłymporządkuspołeczno-politycznym.Samcharakteramerykańskiegoprawanie
byłzbytszerokodyskutowanynaforumpublicznym,ponieważwiększośćstanów
jednoznaczniepotwierdziłajużwcześniejmocobowiązywanianaichterenieangiel-
skiegocommonlaw.LekturaKomentarzyBlackstone’aposłużyłajakogłówneźródło
wiedzynatematcharakteruniektórychistotnychrozwiązańprawnychipolitycznych,
którychprzydatnośćwamerykańskichrealiachbyłarozważana.Ztejperspektywy
47
Ibidem,s.77.
48
Szerzejnatentematpor.M.Jensen,TheArticlesofConfederation.AnInterpretationofthe
Social-ConstitutionalHistoryoftheAmericanRevolution1774–1781,UniversityofWisconsinPress,
Madison1963;P.Laidler,KonstytucjaStanówZjednoczonychAmeryki.Przewodnik,WydawnictwoUni-
wersytetuJagiellońskiego,Kraków2007,s.11.
