Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałdrugi.DefontibusiurisRomani–oźródłachprawarzymskiego
49
•*Lexposteriorderogatlegianteriori(priori)-ustawapóźniejszauchylaustawę
wcześniejszą.Wraziesprzecznościmiędzypostanowieniamiustawystarszejino-
wej,przyjednoczesnymmilczeniunatematstosunkutychustawdosiebie,należy
stosowaćustawęnową.Zasadatapozwalaunikaćprzypadkuantynomiiwprawie.
FPor.jednakinfra,pkt5.3(tab.autorytatywność)tegorozdziałunatematiuscon-
troversum.
ldt12,5:Utquodcumquepostremumpopulusiussisset
idiusratumqueesset(exLiv.aburbecond.7,17,12;
9,33,8-9;9,34,6-7).
Paulus4quaest.D.1,3,26:Nonestnovum,utpriores
legesadposteriorestrahantur.
Paulus5adleg.Iul.etPap.D.1,3,28:Sedetposterio-
reslegesadpriorespertinent,nisicontrariaesint[ł].
Modestinus2excus.D.1,4,4:Αἱμεταγενέστεραι
διατάξειςἰσχυρότεραιτῶνπρὸαὐτῶνεἰσιν.-Idest:
posterioreslegesplusvalentquamquaeanteeasfu-
erunt(Dig.ed.stereotypa).
nCokolwiekostatnioludpostanowił,toniechbędzie
praweminiechbędzieważne”
nNiejestniczymnowym,żeustawywcześniejsze
dostosowujesiędoprzyjętychpóźniej”
nLecziustawypóźniejszeodnosząsiędowcześniej-
szych,chybażesąznimisprzeczne[ł]”
nPóźniejszeustawy[konstytucje:exD.1,4:Decon-
stitutionibusprincipum]znacząwięcejniżte,które
byłyprzednimi”
.
.
.
.
40201090Zasadywykładniustawjakointerpretacjaprawastanowionego
Paulus1quaest.D.1,3,37:Sideinterpretationelegis
quaeratur,inprimisinspiciendumest,quoiurecivitas
retroineiusmodicasibususafuisset:optimaenimest
leguminterpresconsuetudo.
Celsus9dig.D.1,3,24:Incivileestnisitotalegeper-
spectaunaaliquaparticulaeiuspropositaiudicare
velrespondere.
Celsus26dig.D.1,3,17:Scirelegesnonhocestverba
earumtenere,sedvimacpotestatem.
Ulpianus3aded.D.50,16,6,1:Verbumnexlegibus”
sicaccipiendumest:tamexlegumsententiaquam
exverbis.
Celsus29dig.D.1,3,18:Benigniuslegesinterpraetan-
daesunt,quovoluntasearumconservetur.
Celsus33dig.D.1,3,19:Inambiguavocelegiseapo-
tiusaccipiendaestsignificatio,quaevitiocaret,pra-
esertimcumetiamvoluntaslegisexhoccolligipossit.
nJeślipytamyowykładnięustaw,przedewszystkim
należymiećnauwadze,jakieprawoobowiązywało
wpaństwieuprzedniowidentycznychprzypadkach,
albowiemzwyczajjestnajlepszyminterpretatorem
prawa”
nJestrzecząniewłaściwąnapodstawiepewnejczę-
ściustawywyrokowaćczywydawaćopinię,nie
uwzględniająccałejustawy”
nZnajomośćustawniepoleganaznajomościsłów,
alenarozumieniuichsiłyiznaczenia”
nZwrot«zustaw»należytakrozumieć,żeidzietu
takosameustawy,jakioduchaustawy”
nUstawypowinnosięinterpretowaćżyczliwiej,
byzachowaćichducha”
nWprzypadkuniejednoznacznegobrzmieniausta-
wypowinnosięraczejwybieraćtoznaczenie,które
jestwolneodwady,zwłaszczagdytakżeztegomoż-
nawnioskowaćoceluustawy”
.
.
.
.
.
.
