Rzymskie prawo prywatne. Kompendium

Antoni Dębiński

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-8246-337-8

DOI:

Wydawnictwo:

Wolters Kluwer Polska SA

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

375

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Dębiński, Antoni. Rzymskie prawo prywatne. Kompendium. Red. . : Wolters Kluwer Polska SA, 2021, 375 s. ISBN 978-83-8246-337-8

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Dębiński, A.

T1 Rzymskie prawo prywatne. Kompendium

PB Wolters Kluwer Polska SA

YR 2021

SN 978-83-8246-337-8

Bibliografia BibTex:

@Book{ 256138, author = "Dębiński, Antoni", editor = "", title = "Rzymskie prawo prywatne. Kompendium", publisher = "Wolters Kluwer Polska SA", year = "2021", address = "", isbn = "978-83-8246-337-8" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Dębiński, Antoni

ED -

TI - Rzymskie prawo prywatne. Kompendium

PB - Wolters Kluwer Polska SA

CY -

PY - 2021

SN - 978-83-8246-337-8

ER -

Netografia (standard APA):

Dębiński, Antoni. Rzymskie prawo prywatne. Kompendium [baza danych online] : Wolters Kluwer Polska SA, 2021 [dostęp: 12 09 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/rzymskie-prawo-prywatne-kompendium-antoni-debinski-256138.

Powszechna historia państwa i prawa

Opracowanie obejmuje całość zagadnień prawa rzymskiego. W publikacji przystępnie i zwięźle zaprezentowano instytucje i zasady tego prawa, w tym: • pojęcie, podziały, systematykę prawa rzymskiego, • zarys historii rozwoju państwa i praw...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-8246-337-8

DOI:

Wydawnictwo:

Wolters Kluwer Polska SA

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

375

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wykaz skrótów19
Wstęp21
§ 1. Prawo rzymskie23
I. Pojęcie i znaczenie prawa rzymskiego23
Rozdział pierwszZagadnienia wstępne23
§ 2. Rzymskie pojęcie prawa i sprawiedliwości24
1. Ius i fas24
2. Próby defi nicji prawa i sprawiedliwości25
§ 3. Ogólna charakterystyka27
§ 4. Ius publicum – ius privatum27
II. Podziały prawa27
§ 5. Ius civile28
§ 6. Ius gentium29
§ 7. Ius honorarium30
§ 8. Ius naturale31
§ 10. Ius vetus – ius novum32
§ 11. Ius strictum – ius aequum32
§ 9. Ius commune – ius singulare32
§ 12. Systematyka Ustawy XII tablic33
III. Systematyka rzymskiego prawa prywatnego33
§ 13. Systematyka edyktu pretorskiego34
§ 14. Systematyka Instytucji Gajusa34
§ 15. Systematyka pandektowa35
§ 16. Pojęcie i rodzaje źródeł prawa rzymskiego36
1. Pojęcie36
Historyczny rozwój prawa rzymskiego36
I. Historyczny rozwój źródeł prawa rzymskiego36
2. Źródła poznania37
§ 17. Periodyzacja38
§ 18. Prawo archaiczne (starorzymskie)38
1. Początki prawa. Zwyczaj38
1. Prawo zwyczajowe38
II. Rozwój rzymskiego prawa prywatnego38
2. Leges regiae39
2. Ustawa XII tablic39
3. Początki rzymskiej jurysprudencji41
1. Leges rogatae42
4. Leges42
§ 19. Prawo przedklasyczne44
1. Ogólna charakterystyka44
2. Edykty magistratur44
2. Plebiscita44
3. Ustawy45
4. Jurysprudencja46
§ 20. Prawo klasyczne47
1. Ogólna charakterystyka47
2. Senatus consulta48
3. Edictum Salvianum49
1. Kierunki działalności i formy literackie50
4. Rozwój jurysprudencji klasycznej. Ius publice respondendi50
2. Ius respondendi51
5. Szkoły prawnicze51
6. Przedstawiciele jurysprudencji klasycznej52
7. Instytucje Gajusa53
8. Konstytucje cesarskie54
§ 21. Prawo poklasyczne55
1. Ogólna charakterystyka55
2. Zbiory konstytucji cesarskich56
1. Nauka prawa. Prawo wulgarne57
2. Ustawa o cytowaniu57
3. Jurysprudencja. Ustawy o cytowaniu57
4. Poklasyczne zbiory prawa58
§ 22. Kodyfi kacja justyniańska59
1. Prace kodyfi kacyjne59
2. Kodeks60
3. Digesta60
4. Instytucje61
5. Nowele61
§ 23. Prawo rzymsko-bizantyjskie i jego zbiory62
6. Corpus Iuris Civilis62
III. Pojustyniańskie dzieje prawa rzymskiego62
§ 24. Prawo rzymskie w Europie63
1. Leges Romanae Barbarorum63
2. Szkoła glosatorów64
3. Szkoła komentatorów65
4. Kierunek humanistyczny66
5. Szkoła historyczna i pandektystyka66
6. Recepcja prawa rzymskiego67
7. Kościół i prawo rzymskie68
§ 25. Prawo rzymskie w Polsce69
1. Kwestia recepcji prawa rzymskiego w Polsce69
2. Nauka prawa rzymskiego w Polsce70
§ 26. Pojęcie procesu72
§ 27. Historyczny rozwój procesu72
I. Ogólna charakterystyka, rozwój i organizacja procesu72
Proces cywilny72
§ 28. Skarga (powództwo) – actio75
§ 29. Fazy procesu zwyczajnego76
§ 30. Organizacja sądownictwa w okresie republiki i pryncypatu77
§ 31. Sędzia prywatny i sądy kolegialne77
§ 32. Jurysdykcja78
§ 33. Właściwość sądu – forum79
§ 34. Strony procesowe i ich zastępcy procesowi80
1. Strony procesowe80
2. Zdolność sądowa, zdolność procesowa i legitymacja procesowa81
3. Zastępcy procesowi81
§ 35. Rodzaje legisakcji82
1. Ogólna charakterystyka82
II. Proces legisakcyjny82
1. Legis actio sacramento83
2. Poszczególne legisakcje83
2. Legis actio per iudicis arbitrive postulationem84
3. Legis actio per condictionem84
4. Legis actio per manus iniectionem84
§ 36. Przebieg postępowania legisakcyjnego85
5. Legis actio per pignoris capionem85
§ 37. Geneza i ogólna charakterystyka procesu86
III. Proces formułkowy86
§ 38. Postępowanie w stadium in iure88
1. Wezwanie do sądu – in ius vocatio88
2. Editio actionis88
§ 39. Stanowisko pozwanego89
1. Sposoby zachowania pozwanego89
2. Confessio in iure90
3. Indefensio90
4. Negatio90
5. Exceptio91
§ 40. Litis contestatio92
1. Pojęcie92
2. Skutki92
§ 41. Formułka procesowa93
1. Intentio93
1. Pojęcie93
2. Części formułki93
2. Condemnatio94
3. Demonstratio94
4. Adiudicatio95
5. Exceptio95
6. Praescriptio95
§ 42. Rodzaje skarg (actiones)96
1. Actiones in rem – actiones in personam96
2. Actiones civiles – actiones honorariae97
3. Actiones poenales – actiones rei persecutoriae – actiones mixtae98
§ 43. Postępowanie w fazie apud iudicem99
1. Postępowanie dowodowe99
4. Actiones privatae – actiones populares99
5. Actiones arbitrariae99
2. Wyrok101
§ 44. Egzekucja104
1. Pojęcie i podstawy egzekucji104
2. Rodzaje egzekucji105
§ 45. Ogólna charakterystyka106
IV. Ochrona pozaprocesowa106
§ 46. Poszczególne środki107
1. Interdykt107
2. Restitutio in integrum108
3. Missio in possessionem108
§ 47. Organizacja sądownictwa w okresie dominatu109
§ 48. Cechy charakterystyczne procesu109
V. Proces kognicyjny (cognitio extra ordinem)109
§ 49. Przebieg postępowania111
§ 50. Wyrok i apelacja112
§ 51. Egzekucja112
§ 52. Zdolność prawna114
1. Pojęcie osoby i zdolności prawnej114
I. Osoby fizyczne114
Rozdział czwartPrawo osobowe114
2. Status115
3. Capitis deminutio116
4. Koniec zdolności prawnej117
§ 53. Niewolnicy118
1. Powstanie niewoli118
1. Niewolnik jako przedmiot prawa119
2. Położenie prawne niewolnika119
2. Udział niewolników w obrocie majątkowym120
3. Zgaśnięcie niewoli122
4. Ustawy ograniczające wyzwolenia niewolników123
§ 54. Wyzwoleńcy124
§ 55. Półwolni124
§ 56. Wolni125
1. Nabycie i utrata obywatelstwa rzymskiego125
1. Obywatele rzymscy125
2. Uprawnienia przysługujące obywatelom126
2. Latini127
3. Peregrini127
§ 57. Osoby sui iuris i alieni iuris128
§ 58. Inne przyczyny wpływające na zakres zdolności prawnej129
1. Infamia129
2. Religia130
§ 59. Korporacje131
II. Osoby prawne131
§ 60. Fundacje132
§ 61. Pojęcie zdolności do czynności prawnych133
III. Zdolność do czynności prawnych133
§ 62. Ograniczenia zdolności do czynności prawnych134
1. Wiek134
2. Choroba umysłowa135
3. Płeć136
4. Marnotrawstwo136
§ 63. Pojęcie, rodzaje i skutki czynności prawnych137
1. Zdarzenia prawne – działania – czynności prawne137
IV. Czynności prawne137
2. Rodzaje czynności prawnych138
3. Skutki139
4. Nieważność141
5. Konwalidacja i konwersja141
§ 64. Wady oświadczenia woli142
1. Pojęcie wady oświadczenia woli142
2. Zamierzona niezgodność pomiędzy wolą a jej oświadczeniem142
1. Pomyłka143
2. Błąd143
3. Niezamierzona niezgodność pomiędzy wolą a jej oświadczeniem143
3. Ignorantia iuris144
1. Pobudka w czynności prawnej145
2. Dolus145
4. Dolus i metus145
3. Metus146
§ 65. Treść czynności prawnych147
1. Elementy treści czynności prawnej147
2. Warunek148
3. Termin148
4. Polecenie149
§ 66. Zastępstwo150
§ 67. Patriarchalna władza w rodzinie151
§ 68. Agnacja i kognacja151
1. Agnacja151
I. Rodzina rzymska151
Rozdział piątPrawo rodzinne151
2. Kognacja152
§ 69. Powinowactwo154
§ 70. Stanowisko prawne osób alieni iuris154
§ 71. Pojęcie i zawarcie małżeństwa155
1. Pojęcie155
2. Wymogi zawarcia małżeństwa155
II. Prawo małżeńskie155
3. Konkubinat i contubernium156
4. Zaręczyny157
5. Zawarcie małżeństwa158
§ 72. Conventio in manum159
§ 73. Rozwiązanie małżeństwa160
1. Sposoby rozwiązania małżeństwa160
2. Rozwód161
3. Zniesienie manus161
4. Małżeństwo ponowne161
§ 74. Ustawodawstwo małżeńskie cesarza Augusta162
§ 75. Skutki zawarcia małżeństwa163
1. Skutki w zakresie prawa osobowego163
1. Ogólna charakterystyka164
2. Darowizny między małżonkami164
2. Skutki w zakresie prawa majątkowego164
3. Posag165
§ 76. Powstanie władzy ojcowskiej166
1. Sposoby powstania władzy ojcowskiej166
2. Urodzenie w małżeństwie166
III. Władza ojcowska (patria potestas)166
1. Adopcja167
3. Przysposobienie167
2. Arrogacja168
4. Legitymacja dziecka168
§ 77. Treść władzy ojcowskiej170
1. Władza nad osobami170
1. Ogólna charakterystyka171
2. Peculium171
2. Władza nad majątkiem171
§ 78. Wygaśnięcie władzy ojcowskiej172
1. Sposoby wygaśnięcia władzy ojcowskiej172
2. Emancypacja172
3. Bona materna172
§ 79. Sposoby powołania opiekuna173
IV. Opieka i kuratela173
§ 80. Opieka nad niedojrzałymi174
§ 81. Opieka nad kobietami175
§ 82. Kuratela176
§ 83. Pojęcie rzeczy178
I. Rzeczy178
Rozdział szóstPrawo rzeczowe178
§ 84. Rzeczy wyjęte z obiegu179
§ 85. Podział rzeczy będących w obrocie180
1. Res mancipi – res nec mancipi180
2. Rzeczy ruchome i rzeczy nieruchome181
3. Rzeczy pojedyncze – rzeczy złożone – rzeczy zbiorowe181
4. Rzeczy oznaczone co do gatunku (genus) i co do cecindywidualnych (species). Rzeczy zamienne i niezamienne182
5. Rzeczy zużywalne i niezużywalne183
6. Rzeczy podzielne i niepodzielne183
7. Przynależności184
8. Pożytki184
§ 86. Rodzaje władztwa nad rzeczami185
§ 87. Pojęcie, geneza i rodzaje posiadania185
1. Pojęcie185
2. Geneza i skutki185
II. Posiadanie185
1. Posiadanie a dzierżenie186
3. Rodzaje186
2. Possessio ad interdicta187
3. Possessio iusta oraz possessio iniusta187
§ 88. Nabycie i utrata posiadania188
1. Nabycie posiadania corpore et animo188
1. Nabycie corpus189
2. Nabycie animus189
§ 89. Ochrona posesoryjna190
1. Pojęcie ochrony posesoryjnej190
2. Nabycie wyjątkowe – solo animo190
3. Utrata posiadania190
2. Interdictum uti possidetis191
3. Interdictum utrubi191
4. Interdictum unde vi192
5. Interdictum de precario193
6. Interdictum quod vi aut clam193
§ 90. Pojęcie i treść własności194
III. Własność194
§ 91. Rodzaje i ograniczenia własności. Współwłasność195
1. Własność kwirytarna i bonitarna195
1. Ogólna charakterystyka196
2. Własność na gruntach prowincjonalnych196
3. Ograniczenia prawa własności196
2. Ograniczenia prawa własności wynikające z prawa sąsiedzkiego197
3. Zasada tzw. elastyczności prawa własności198
4. Współwłasność198
§ 92. Nabycie własności199
§ 93. Pierwotne sposoby nabycia własności200
1. Pojęcie i rozwój historyczny200
1. Zasiedzenie200
2. Wymogi200
3. Longissimi temporis praescriptio201
2. Zawłaszczenie202
4. Funkcje202
1. Pojęcie i formy203
2. Połączenie nieruchomości203
3. Akcesja203
3. Połączenie ruchomości z nieruchomościami204
4. Połączenie ruchomości z ruchomościami204
4. Przetworzenie rzeczy205
5. Nabycie własności na pożytkach206
6. Znalezienie skarbu206
§ 94. Pochodne sposoby nabycia własności207
1. Mancypacja207
2. In iure cessio208
1. Pojęcie209
2. Wymogi209
3. Tradycja209
§ 95. Ochrona prawa własności211
1. Ogólna charakterystyka211
1. Cele skargi212
2. Rei vindicatio – skarga wydobywcza212
2. Strony213
3. Pożytki i nakłady213
3. Actio negatoria – skarga negatoryjna215
4. Actio Publiciana – powództwo publicjańskie215
§ 96. Pojęcie i podział216
IV. Prawa na rzeczy cudzej216
§ 97. Służebności217
1. Pojęcie i podział217
1. Ususfructus218
2. Służebności gruntowe218
3. Służebności osobiste218
2. Usus219
3. Habitatio219
4. Operae servorum et animalium219
4. Zasady dotyczące służebności220
5. Powstanie i zgaśnięcie służebności220
6. Ochrona służebności – actio confessoria221
§ 98. Emfi teuza222
§ 99. Prawo zabudowy223
§ 100. Prawo zastawu224
1. Pojęcie i formy zastawu224
1. Pojęcie i rozwój historyczny zastawu224
2. Fiducia224
3. Pignus225
4. Hypotheca226
2. Powstanie i zgaśnięcie zastawu227
3. Przedmiot prawa zastawu228
4. Realizacja prawa zastawu228
5. Wielość zastawów229
§ 101. Pojęcie zobowiązania. Podział zobowiązań ze względu na ich charakter231
1. Defi nicje źródłowe zobowiązania231
I. Pojęcie, ogólna charakterystyka i podział zobowiązań231
Rozdział siódmZobowiązania231
2. Elementy zobowiązania232
3. Obligatio i prawa rzeczowe232
4. Zobowiązania cywilne i naturalne233
5. Zobowiązania jednostronnie i dwustronnie zobowiązujące234
6. Zobowiązania ścisłego prawa i dobrej wiary235
§ 102. Podmiot zobowiązania236
1. Wielość podmiotów zobowiązania. Zobowiązania podzielne i niepodzielne236
2. Zobowiązania solidarne237
3. Zmiana podmiotu zobowiązania. Cesja238
§ 103. Źródła powstania zobowiązań239
1. Początki rzymskiej obligatio239
2. Źródła zobowiązań w prawie klasycznym i poklasycznym240
§ 104. Przedmiot zobowiązania241
1. Świadczenie w zobowiązaniu241
2. Odsetki243
3. Zobowiązanie specyfi czne i gatunkowe243
4. Zobowiązanie przemienne i upoważnienie przemienne244
§ 105. Skutki niewykonania zobowiązania245
1. Podstawy odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania245
2. Szkoda i obowiązek jej naprawienia246
3. Wina dłużnika247
4. Odpowiedzialność z tytułu custodia249
§ 106. Zwłoka250
§ 107. Pojęcie i podział kontraktów251
II. Zobowiązania z kontraktów, z umów nieformalnych oraz jak gdybz kontraktów251
§ 108. Kontrakt pożyczki (mutuum)253
1. Pojęcie i konstrukcja kontraktu pożyczki253
2. Senatus consultum Macedonianum253
§ 109. Kontrakt przechowania (depositum)254
1. Pojęcie i skutki prawne zawarcia kontraktu254
3. Pożyczka morska254
2. Szczególne rodzaje depozytu255
§ 110. Kontrakt użyczenia (commodatum)256
1. Pojęcie i skutki prawne zawarcia kontraktu256
2. Uprawnienia i obowiązki stron256
3. Commodatum a precarium257
§ 111. Kontrakt zastawu ręcznego (pignus)258
§ 112. Kontrakty werbalne259
1. Stypulacja259
2. Inne kontrakty werbalne259
§ 113. Kontrakty literalne260
1. Expensilatio260
§ 114. Emptio-venditio (kontrakt kupna-sprzedaży)261
1. Pojęcie i rozwój historyczny kontraktu261
2. Chirographum i syngrapha261
2. Towar i cena262
3. Obowiązki sprzedawcy i kupującego263
4. Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu ewikcji264
5. Odpowiedzialność sprzedawcy z powodu wad fizycznych przedmiotu sprzedaży265
§ 115. Kontrakt najmu (locatio-conductio)266
1. Pojęcie i rodzaje266
6. Umowy dodatkowe266
2. Najem rzeczy (locatio-conductio rei)267
3. Najem usług (locatio-conductio operarum)268
4. Najem dzieła (locatio-conductio operis faciendi)268
5. Lex Rhodia de iactu269
§ 116. Kontrakt spółki (societas)270
1. Pojęcie i rodzaje270
2. Obowiązki wspólników i rozwiązanie kontraktu spółki271
3. Spółka a korporacja271
§ 117. Kontrakt zlecenia (mandatum)272
§ 118. Kontrakty nienazwane (contractus innominati)274
1. Pojęcie274
2. Klasyfikacja275
§ 119. Pacta276
1. Pojęcie276
2. Podział276
§ 120. Pacta praetoria277
1. Constitutum debiti277
2. Recepta277
§ 121. Pacta legitima278
1. Kompromis (compromissum)278
2. Umowa darowizny (pactum de donatione)279
§ 122. Zobowiązania jak gdyby z kontraktów280
1. Pojęcie i podział280
2. Negotiorum gestio280
3. Bezpodstawne wzbogacenie281
§ 123. Zobowiązania z deliktów282
1. Ogólna charakterystyka282
III. Zobowiązania z deliktów i jak gdyby z deliktów282
2. Podział283
§ 124. Furtum (kradzież)284
1. Pojęcie284
2. Furtum manifestum – furtum nec manifestum284
3. Skargi z tytułu kradzieży284
§ 125. Rapina (rabunek)285
§ 126. Iniuria (zniewaga)286
§ 127. Damnum iniuria datum (bezprawne wyrządzenie szkody w cudzym majątku)287
§ 128. Przestępstwa prawa pretorskiego288
1. Metus (przymus psychiczny)288
2. Dolus (podstęp)289
3. Fraus creditorum (działanie na szkodę wierzyciela)289
§ 129. Zobowiązania jak gdyby z deliktów290
1. Pojęcie i rodzaje290
2. Wyrzucenie lub wylanie czegoś z budynku (deiectum vel eff usum)290
3. Umieszczenie przedmiotu stwarzającego zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu (positum aut suspensum)291
4. Odpowiedzialność sędziego niewłaściwie prowadzącego proces (iudex qui litem suam fecit)291
§ 130. Umocnienie zobowiązań294
1. Sposoby umacniania zobowiązań294
2. Poręczenie294
IV. Umocnienie i umorzenie zobowiązań294
§ 131. Umorzenie zobowiązań296
3. Zadatek296
§ 132. Umorzenie zobowiązań ipso iure297
1. Wykonanie zobowiązania – solutio297
2. Zwolnienie z zobowiązania297
3. Nowacja298
4. Confusio299
§ 133. Umorzenie zobowiązań ope exceptionis300
1. Pactum de non petendo300
2. Potrącenie (compensatio)300
5. Concursus causarum lucrativarum300
§ 134. Ogólna charakterystyka302
1. Pojęcie prawa spadkowego i dziedziczenia302
Rozdział ósmPrawo spadkowe302
2. Powołanie do dziedziczenia304
3. Hereditas i bonorum possessio305
§ 135. Dziedziczenie testamentowe306
1. Pojęcie testamentu306
1. Starorzymskie formy testamentu307
2. Rodzaje testamentów307
2. Testament prawa pretorskiego308
3. Testamenty w prawie poklasycznym i justyniańskim308
3. Nieważność i nieskuteczność testamentu309
4. Kodycyl311
5. Niegodność dziedziczenia311
§ 136. Treść testamentu312
1. Ustanowienie dziedzica – heredis institutio312
2. Cautio Muciana312
3. Podstawienie dziedzica – substitutio313
§ 137. Dziedziczenie przeciwtestamentowe315
1. Wydziedziczenie. Dziedziczenie przeciwtestamentowe formalne315
2. Querella inoffi ciosi testamenti316
3. Zachowek. Dziedziczenie przeciwtestamentowe materialne317
§ 138. Dziedziczenie beztestamentowe318
1. Pojęcie i rozwój historyczny318
2. Dziedziczenie beztestamentowe według prawa cywilnego319
3. Dziedziczenie beztestamentowe według edyktu pretorskiego320
4. Zmiany w dziedziczeniu beztestamentowym w okresie pryncypatu321
5. Dziedziczenie beztestamentowe według prawa justyniańskiego322
6. Kwarta ubogiej wdowy323
§ 139. Nabycie spadku i jego skutki324
1. Nabycie spadku324
2. Skutki nabycia spadku324
3. Transmisja powołania326
4. Podatek od spadków326
§ 140. Nabycie spadku przez kilku spadkobierców327
1. Wielość dziedziców. Prawo przyrostu327
2. Zaliczenia na dział spadkowy327
3. Ochrona dziedzica328
§ 141. Zapisy329
1. Pojęcie i rodzaje zapisów329
4. Spadek leżący329
1. Legat windykacyjny330
2. Legat330
2. Legat damnacyjny330
3. Legat sinendi modo331
3. Ograniczenie zapisów. Kwarta falcydyjska331
4. Legat per praeceptionem331
4. Fideikomisy332
5. Fideikomis uniwersalny332
Literatura wybrana335
Łacińskie sentencje prawnicze339
Indeks terminów i zwrotów łacińskich343
Indeks osób369

Rozdziałpierwszy.Zagadnieniawstępne

§13.Systematykaedyktupretorskiego

§13

Ogromnąrolęwelastycznymrozwojuprawarzymskiegoodegrałaprawo-

twórczadziałalnośćurzędupretora,doktóregoistotnychuprawnieńnależało

wydawanieedyktu(iusedicendi,+§19,2)lUkładedyktu,trudnydoodtworzenia

wszczegółach(+§20,3),korespondowałzprzebiegiemprocesucywilnegolMożna

wnimwyróżnićpięćrozdziałów,któreobejmowałynastępującekwestie:

•rozdziałI-przepisyokreślającezakresdziałaniaurzędupretoraizasadypostępo-

waniaprzednim;

•rozdziałII-III-poszczególnepowództwa,októremożnabyłoubiegaćsięupre-

toracelemrealizacjiposzczególnychroszczeń;

•rozdziałIV-egzekucjawyroku;

•rozdziałV-środkiochronypozaprocesowejl

Układedyktupretorskiego,wsumiemałoprzejrzysty,niewynikałzprzesłanek

naukowych,alezostałwprowadzonyzracjipraktycznychlSystematykaedyktowa,

mimożebyłamałoczytelna,znalazłaszerokiezastosowaniewliteraturzepraw-

niczejlPonadtozostaławykorzystanaprzysporządzaniuzbiorówprawawokresie

późnegocesarstwa,wKodeksieTeodozjańskimorazwDigestachiKodeksieJusty-

nianal

§14.SystematykaInstytucjiGajusa

§14NajwiększeznaczeniezyskałatrójczłonowasystematykazastosowanaprzezGa-

jusa;napoczątkuswoichInstytucji(+§20,7)przedstawiająonwnastępujący

sposób:Omne[lll]ius,quoutimur,veladpersonaspertinetveladresveladactiones

(nWszelkieprawo,którymsięposługujemy,dotyczyalboosób,alborzeczy,albopo-

wództw”),Gajus,Instytucje1,8l

Gajuszatem,zapewneczerpiączwcześniejszychosiągnięćjurysprudencji

rzymskiej,podzieliłcałeprawoprywatne(wInstytucjachzajmujesiętylkopra-

wemprywatnym)na:

•personae-prawodotycząceosób,

•res-prawodotyczącerzeczy,

•actiones-prawodotyczącepowództwl

SystematykaGajusaznalazładużezastosowaniewczasachpóźniejszych;zostałaod-

wzorowanaprzezkompilatorówwInstytucjachJustyniana(VIwl),poprzezktóreod-

działywałanapóźniejszepodziałyprawalDoukładuzastosowanegoprzezGajusa

wInstytucjachnawiązywaływielkiekodyﬁkacjeprawacywilnegoXIXstulecia,fran-

cuskikodekscywilny(zwanytakżeKodeksemNapoleona)z1804rlorazaustriac-

Brak wyników

Rzymskie prawo prywatne. Kompendium

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra