Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.Podziałyprawa
29
Iuscivilezasadniczoobowiązywałotylkoobywatelirzymskich;dojegoinstytucjinie
mielidostępuanisprzymierzeńcy,aniteżinnegrupycudzoziemców-peregrynówl
WyjątkowowniektórychsytuacjachudzielanoLatynom(+§56,2)iperegrynom
(+§56,3)pewnychuprawnień:conubium,tjlprawazawieraniamałżeństwzgodnie
ziuscivile,icommercium,tj.prawazawieraniaaktówprawacywilnegowzakresie
obrotugospodarczegol
Rzymskieiuscivilenazywanebyłotakże,oddawnejnazwymieszkańcówstarożytne-
goRzymu,„prawemKwirytów”(iusQuiritium)l
§6.Iusgentium
Iusgentiumstanowiłowarstwę(część)rzymskiegoprawaprywatnegoobej-
§6
mującąnormy,które–wedługjurysprudencjirzymskiej–zgadzałysię
zprzepisamiprawnymiobcychludów.ZgodniezwypowiedziąGajusaiusgentium
traktowanojakoprawowspólnewszystkichludzil
Podstawowezasadytejwarstwyprawajurysprudencjarzymskawyprowadzałanie-
wątpliwiezobserwacji,żeistniałypewneinstytucjeiregułyprawne,którebyły
uznawaneistosowanetakwRzymie,jakiwinnychspołeczeństwachlNaprzy-
kładGajuswswoichInstytucjachpodaje,żeiusgentiumznałoinstytucjęprawną
zwanąpotestas-władzę,którąwłaściciel(dominus)wykonywałwobecniewolnikal
Aleprzeciwnie,jakrelacjonujedalejGajus,władzaojcowska(patriapotestas),jaką
wykonywałpaterfamiliaswobecwłasnychdzieci,niemogłabyćprzyznanacudzo-
ziemcowil
Rzymskiporządekprawnyuznawałzatemnawetucudzoziemcówpotestasnadnie-
wolnikami,awkonsekwencjitakżeważnośćwyzwoleńniewolników,którychonido-
konywali,alezdecydowanieodrzucałmożliwośćuznaniawładzyojcowskiejcudzo-
ziemcówwobecwłasnychdziecilWładzaojcowska(patriapotestas,+§76)bowiem
byłatraktowanajakoinstytucjaspecyficznierzymskal
Iusgentiumjakohistorycznenawarstwienieprawarzymskiegoróżniłosięodiusci-
viletym,żestosowanojedoregulowania-wzwiązkuzdynamicznymrozwojem
rzymskiejgospodarkiiopanowywaniemprzezRzymiancorazwiększychterytoriów
-stosunkówprywatnoprawnychpomiędzyobywatelamirzymskimiicudzoziemca-
mi-peregrynami(peregrini)orazpomiędzysamymiperegrynamiwwypadku,gdy
ichsprawybyłyrozstrzyganeprzezsądyrzymskiel
Warstwaprawarzymskiegozwanaiusgentiumobejmowałaprzedewszystkimnor-
my,którezrodziłysięwpraktycemiędzynarodowegoobrotugospodarczegolNa
gruncietejwarstwyprawawykształciłysięzobowiązaniaopartenadobrejwierze
