Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RosjaiZSRR.Krótkahistoriaimperiumbezprawia
25
KatarzynaIIzmarłajednaknagle,prawdopodobnienawylewkrwidomózgu.Paweł
doczekałsięwreszcie(miałwówczas42lata)śmiercimatki.WprawdziePolacywin-
nimupamiętaćuwolnienieTadeuszaKościuszkiiinnychinsurgentów,alekrótkielata
jegopanowaniatociemnaplamawciemnejcałejhistoriiRosji.Reglamentacjażycia
poddanychsięgnęławyżyn:wciąguczterechipółrokupanowaniawydanoblisko2200
różnegorodzajuaktówprawnych(codajeśredniąponad40miesięcznie),wsprawach
ważnychizupełniebezsensu.Paniczniebałsięzamachustanuimiałkutemupewne
powody:byłarogancki,wybuchowy,poniżałotoczenie,nieliczyłsięznikimizniczym.
nCudzoziemcypoddanizostaliszczególnemunadzorowi.Wczasiepodróżypokraju
mogliporuszaćsięwyłączniewyznaczonymitrasami,zaśgubernatorzywinnibylikon-
trolować,czypostępujązgodniezotrzymanymzaleceniem.Podejrzeniebudziłyzbyt
liczneprzesyłkiikorespondencjaotrzymywanezzagranicy.Donosicielstwoumocniło
swojąpozycjęjednejzcnótobywatelskich,bodajczynienajważniejszej.Napewienczas
zakazanowwozuzzagranicyjakichkolwiekpublikacji.Ustanowionosiedemurzędów
cenzorskich,którewciąguzaledwietrzechlatzabroniływydaniaprzeszłosześciuset
książek[ś].Całaszlachtazostałazobowiązanadopełnieniasłużbypaństwowej,obło-
żonojąpodatkiemnautrzymanieadministracjigubernialnejisądownictwa,zniesiono
zgromadzeniagubernialne,acoważniejsze-nietykalnośćosobistąszlachty.Karyciele-
snepowszechniestosowanewwojskurosyjskim,niejednokrotniedotykałyludzipocho-
dzeniaszlacheckiego.Cesarzmógłpozbawićszlachectwaikorzystałztegodośćczęsto,
karzącwtensposóbnawetzanieodpowiedniozłożonyukłon”64.Pozatymostatnim,
wszystkoinnemożnaprzypisaćdlaokresuczasówstalinowskichwZSRRorazwkra-
jachtzw.demokracjiludowej.Dalekowsteczsięgająkorzenierosyjskiegodespotyzmu.
Dodajmy,żewtzw.TajnejEkspedycji(nazwamówisamazasiebie),wydającejwyroki
główniezaobrazęmajestatuizdradękraju,stosowanonajokrutniejszekaryzazupełnie
drobneijakżeczęstowogólenieudowodnioneczyny.CarPawełIzostałzamordowany
przezspiskowców,którzywynieślinatronjegonajstarszegosynaAleksandra.
NapanowanieAleksandraIprzypadniewojnazNapoleonem,kongreswiedeński,
likwidacjaKsięstwaWarszawskiegoiutworzenieKrólestwaPolskiego.Stokilkadzie-
siątlatpóźniejStalinnadmieni,żecarAleksanderprzechadzałsięponswoim”Paryżu.
CERKIEWWSŁUŻBIEPAŃSTWA65
WłodzimierzWielkizroduRurykowiczów,władcaRusiKijowskiej,przyjąłchrze-
ścijaństwozBizancjum,atobyłowszaknaderważnedlacałychdalszychdziejów
naroduipaństwa.WkrótceupadekBizancjumirozwójRzymu,zaśodpołudniana-
64
W.A.Serczyk,PoczetwładcówRosji…,s.164-165.
65
TenpodtytułzapożyczyłemztytułuobszernegorozdziałumonografiiRichardaPipesa,jakteżprze-
kazywaneponiżejinformacjeorazcytatypochodzą-jeślitoniejestpowołaneinaczej-ztejwłaśnie
monografii:R.Pipes,Rosjacarówś,s.226-251.
