Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
AdamLityński
wkońcunadziesięcioletniezesłanienaSyberię58.TrzebasięzgodzićzAndrzejem
Nowakiem,gdypiszeowprowadzaniunaziemiachpolskichzabranychprzezRosję
rosyjskiejkulturypolitycznej:kulturykłamstwa59,terroruiobowiązkowegodonosi-
cielstwa.MikołajRepnin,generał-gubernatorziemlitewskichzabranychwtrzecim
rozbiorze,wydał(1797)manifestżądający,abynstarałsiękażdywszelkimisposoby,
iżbypomiędzynimicierpianiniebyliobrzydliwinaruszycielewszelkichświętych
związkówkrajowychitowarzystwaludzkiegoijeśliby,pomimowszystkienadzieje,
okazaćsięgdzietakowimogli,iżbyniezwłocznieotymdonosilirządowi,podług
istotnejtreściswojejprzysięgi;wprzeciwnymbowiemzdarzeniu,jeślibysięokaza-
ło,żektoopodobnychwyrodkachiichzbrodniczychwiedziałzamysłach,rząduzaś
otymnieuwiadomił,takisprawiedliwiepoczytanybędziezaichwspólnika[ś]”60.
Jakżeprzypominatoostokilkadziesiątlatpóźniejszynakazdenuncjacjiprzestęp-
stwakontrrewolucyjnego,zagrożonykarąśmierci,wkodeksiekarnymZSRRz1926
r.(sławetnyart.58-12)61.AnalogiczniewkomunizowanejPolscedrastyczniesuro-
wydekretz30października1944r.oochroniePaństwa(Dz.U.Nr10,poz.50)groził
śmierciąlubwięzieniemtemu,ktowiedzącoprzestępstwiewymienionymwdekre-
cieluboprzygotowaniudojegopopełnienia,niedoniósłonimnwporę”władzy62.
Wpełnipodzielampogląd,żenkwestiaeuropejskościRosjijestproblememtyleż
merytorycznym,codoraźniepolitycznym”63.
CarycaKatarzynaIIzamierzała-cobyłoogólniewiadomenadworze-wskazać
jakoswojegonastępcęwnukaAleksandra(późniejszyAleksanderI),apominąćswoje-
gosyna(czyojcembyłSiergiejSałtykow?)Pawła.Taki(krwawy)precedenswszakbył:
synPiotraIzostałprzecieżskazanynaśmierćinatychmiastpozbawionyżycia.Caryca
58
L.Bazylow,Historianowożytnejkulturyrosyjskiejś,s.64;W.A.Serczyk,KatarzynaIIś,s.280-284.
59
A.Nowakcytujemanifest(XII1794)MikołajaRepnina,wojskowegozarządcyLitwypostłumieniu
powstaniakościuszkowskiego:n[ś]świętaobronaJejMościobwarowałatenkrajodstrachuizamieszania,
wktórymduchrozpustynadwszystkiezastanowieniasięprzeważał,gdziezdrajcyojczyzny,przywłaszczyw-
szysobieprerogatywywładzy,zrujnowaliprawacywilneipolityczne,rozlewaliwtyrańskimokrucieństwie
krewwspółbraci,wyzuwalizmajątkówich,przymuszalibogobojnychispokojnychdouczestnictwazsobą
groźbamiiuciskami.[ś]Chytrośćtychwyrodków,odważywszysiępowstaćprzeciwkobezpieczeństwu
ispokojnościojczyznyswojej,dopuścićsięwszelkichtyrańskichpostępówipodnieśćbrońprzeciwkowoj-
skurosyjskiemu,pomimowszystkichprawiwszelkichustawnarodowych,przymusiłaNajjaśniejsząImpe-
ratorowąmojąprzeciwwolijejdobyćmieczanaochronieniegranicswojejImperji[sic!]inauśmierzenie
buntuwprzyległychjejkrainach[ś]”
.Cyt.za:A.Nowak,PolskaiRosjaś,s.207.
60
Tamże,s.208.
61
УгoлoвныйкодексРСФСР
.Официалныйтекстсизменениямина1января1952г.Государственное
издательствоюридическойлитературы,Москва1952;takżew:УгoлoвнoeзaкoнoдaтeльcтвoCCCР
иcоюзныхрecпублик.Cбoрник(Ocнoвныeзaкoнoдaтeльныeaкты),ред.l.C.Kарев,Государствен-
ноеиздательствоюридическойлитературы,Москва1957;tekstwjęzykupolskimzob.Kodekskarny
Rosjisowieckiej1927,przełożyłiwstępemzaopatrzyłdrR.Lemkin,przedmowęnapisałprof.W
.Makow-
ski,WydawnictwoSeminariumPrawaKarnegoUniwersytetuWarszawskiego,SkładGłównywKsięgarni
F
.Hoesicka,Warszawa1928;zob.też:A.Lityński,PrawoRosjiiZSRR1917-1991…,s.167.
62
Bliżejzob.m.in.A.Lityński,OprawieisądachpoczątkówPolskiLudowej,Białystok1999,s.78-86;
tenże,HistoriaprawaPolskiLudowej…,s.116-117.
63
HistoriaEuropyś,s.6.
