Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RosjaiZSRR.Krótkahistoriaimperiumbezprawia
23
Zasadydziedziczeniawporządkuprimogenituryzpierwszeństwemliniimę-
skiejustaliłcesarzPawełI(1797)iuczyniłtonatychmiastpokoronacji:kobiety
dziedziczyłydopieropowygaśnięciuliniimęskiej54.nPrzywilejeKatarzynyIIdla
szlachtyograniczyłyprawazdobyteprzezmieszczaninadałyrosyjskiejmonarchii
absolutnejnawskrośreakcyjnycharakter”55.
CarycaKatarzynaII(latapanowania1762-179656)byłamistrzyniąwśródmo-
narchóweuropejskichczynieniapozorównowoczesnej,monarchinioświeconej,
nacododniadzisiejszegodająsięnabieraćhistorycy.Wistociejejrządymiały
nawetniekonserwatywny,alenawskrośreakcyjnycharakter.Bardzoskutecznie
prowadziładziełoPiotraI,podnoszącpoprzeczkęimperialistycznegocharakteru
corazpotężniejszegopaństwa.WszczególnościukładającsięzPrusami,wroz-
biorachzagarnęłanajwiększączęśćRzeczypospolitej,przesuwającgranicedaleko
nazachód.NapołudniuRosjasięgnęłapoKrymiGruzję.AndrzejNowakuważa,
żetoNiemkazurodzenia-KatarzynaIIbyłanmatkązałożycielką”nacjonalizmu
wielkoruskiego,czylirosyjskiegoszowinizmu57.Byłrok1790,szczyteuropejskiego
oświecenia,kiedyAleksanderRadiszczewzaswojąPodróżzPetersburgadoMoskwy,
wktórejpokazałncałkowite,wstrząsająceistrasznebezprawie”rosyjskie,znalazłsię
wlochachtwierdzyPietropawłowskiejiskazanyzostałnakaręśmierci,zamienioną
54
M.Klementowski,Powszechnahistoriaustroju,Warszawa2012,s.308.
55
M.Sczaniecki,Powszechnahistoriapaństwaiprawa,oprac.K.Sójka-Zielińska,wyd.VIIzmienio-
ne,Warszawa1994,s.295.
56
ImperatorzyRosjiodPiotraIdoMikołajaII:
PiotrIWielki
KatarzynaI
PiotrII
AnnaI
IwanVI
ElżbietaI
PiotrIII
KatarzynaIIWielka1762/4-1796
PawełI
AleksanderI
MikołajI
AleksanderII
AleksanderIII
MikołajII
1682-1725
1725-1727
1727-1730
1730-1740
1740-1741
1741-1761/1762
1762
1796-1801
1801-1825
1825-1855
1855-1881
1881-1894
1894-1917
współcar1682-1689;imperatorod1721
wdowapoPiotrzeI
wnukPiotraI;zmarłnaospę
siostrzeniec-wnukAnny
KarolPiotrUlrich,bratanekElżbiety;obalonyprzezswojążonę
żonaPiotraIII;ZofiaAugustaFryderykaAnhalt-Zerbst
synKatarzynyIIiPiotraIII;uduszonywtrakciezama-
chustanudokonanegoprzezsynaAleksandra
młodszybratAleksandra
rewolucjalutowa
kongreswiedeński1815
zginąłwzamachu;zabójcąIgnacyHryniewiecki
Źródło:opracowaniewłasne.
57
A.Nowak,PolskaiRosja.SąsiedztwowolnościidespotyzmuX-XXIw.,Kraków2022,s.206.
