Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Romantycznedrogidopolskiejniepodległości
wydanyzokazji50.rocznicywybuchupowstanialistopadowego46Norwidwy-
jaśniał:
MyśląprzytomnymbędęrocznicypięćdziesiątejPowstania,wktórymmłodsiwojsko-
wiipoecidopełnilihistorycznegoobowiązku.
Wszystkieinnepotęginarodowe,dlaprzyczynrozmaicielubrozlicznietłumaczyćsię
dających,niedopełniłyswoichpowinności.Anipoczciwynaszludrolny,boupańsz-
czyźnionywzględemPanów-aniłatwajedyniewechwilachpatriotycznejpo-
myślnościarystokracja,imałątylkopychęwrzeczachdrobnych,apłaskośćwewielkich
mająca,boupańszczyźnionawzględemstosunkówosobistych-aniinteli-
gencja,bodługoupańszczyźnionawzględempublikacji-środkówijawności-
-ograniczeń,tudzieżniedoszłajeszczedotejwagisłowadojrzałego,które,wedwóch
wyrazachtomyzawierając,niepotrzebujesięprzedawaćokolicznościom-iprzetoin-
teligencjabezsterującejOpiniiibezcywilnejodwagi.
Słowemjednym:tylkoprostyżołnierzipoetazrobiliswojełdopełnili-47.
Wzasadzieprawiekażdepolskiepowstanieocierałosięorewolucjęsocjalną
inpachniało”jakobinizmem,aledziałałytakżemechanizmysamoograniczające.
Dopowstań,wbrewswoimprzekonaniom,częstoprzystępowałyosobyistron-
nictwazachowawcze,którestudziłyżarwystąpień.Zuwaginaścisłyzwiązekpol-
skiegopatriotyzmuzreligijnościązwyklerolęmoderującąimediacyjnąpełnił
Kościółkatolicki48.Ofiarność,męstwowalczącychteżmiałyswojegranice,in-
stynktsamozachowawczysprawiał,żewbrewsłowompieśnindziśtwójtriumf
albozgon”
,naszczęścieniewszyscy,nawetwalczący,musielipłacićnajwyższą
cenę,cenężycia49.
46Wśródwielujubileuszowychwypowiedzipodczasparyskichobchodów50.rocznicywybuchu
powstanialistopadowego,chociażbyjedenwydajesięgodnyprzypomnienia:nNieupadkiempo-
wstańnarodyumierają,tejechwilowotylkoosłabiają[ł]aleniewiarąiodszczepieństwemodidei
przewodniczej.Stratymaterialnełatwesądopowetowaniainiczymsąwporównaniuzestratami
moralnymi,botezabijająduchanarodowego,wszczepiająwsercejadzwątpienia,wyrywającmu
ostatniskarbizadatekjegożywotności-nadzieję”
.GłosApolinaregoPlucińskiego,cyt.za:Powsta-
nielistopadowe1830-1831.Geneza-uwarunkowania-bilans-porównania,podred.J.Skowron-
kaiM.Żmigrodzkiej,Wrocław1983,s.16.
47[WpięćdziesiątąrocznicęPowstaniaListopadowego.Odpowiedźnazaproszenie],PWsz,7,183.
48Zob.H.D
ylągowa,Duchowieństwokatolickiewobecsprawynarodowej(1764-1864),Lublin1981.
49Por.S.Szenic,Anitriumfanizgon,w
yd.3,Warszawa1982.
31
