Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WłodzimierzToruń
KatolickiUniwersytetLubelski
Romantycznedrogidopolskiejniepodległości
DziejepolskiegonarodupocząwszyodXVIIIwiekucechujeswoistytragizm.Fakt
wymazaniaIRzeczypospolitejzmapyEuropyzaciążyłnalosachkilkupokoleń
Polaków.Nierozwiązanakwestiapolska1nadługostałasiętakżeprzeszkodądla
pokojueuropejskiego.CzęstoPolacy,mimookoliczności,obligowaniswoistym
1
HenrykWereszyckipisał:nSprawapolskawXIXwiekutopojęciewieloznaczne.Możnajerozu-
miećnaprzykładjakowogóleproblemniepodległościPolskiczyteżdążeniePolakówdoodzy-
skaniaswegopaństwa.[ł]NajbardziejjednakpotoczneipopularnewXIXwiekubyłorozumie-
niesprawypolskiejjakozagadnienia,któremiałowpływnastosunkimiędzynarodowe,awięc
byłozagadnieniempolitykimiędzynarodowej,wszczególnościstosunkówdyplomatycznychmię-
dzymocarstwamieuropejskimi”
.H.Wereszycki,SprawapolskawXIXwieku,[w:]PolskaXIXwie-
ku.Państwo,społeczeństwo,kultura,podred.S.Kieniewicza,Warszawa1977,s.121-122.Zob.także:
WielkaEmigracjaisprawapolskaaEuropa(1832-1864),podred.S.Kalembki,Toruń1980.Wciągu
ponad123-letniejniewolisformułowanokilkakoncepcjiodrodzeniaRzeczypospolitej.StefanKie-
niewiczwyróżniłosiemdróg,którewXIXw.miałyprowadzićdoniepodległości:1)ugodazjed-
nymzzaborców;2)działaniadyplomatyczne;3)legalnaopozycja;4)legionowakoncepcjapowro-
tuzorężemdoojczyzny(nconamobcamocwydarła,szabląodbierzemy”);5)zbrojnepowstanie
wkraju;6)rewolucjaspołeczna;7)służbasprawiewolnościinnychnarodów,służbądlaPolski
(nzanasząiwasząwolność”);8)pracaorganiczna.Zob.S.Kieniewicz,Utratapaństwowościidro-
gijejodzyskania,[w:]idem,Historykiświadomośćnarodowa,Warszawa1982,s.272-284;T.Ku-
lak,Mitwalkioniepodległośćwokresieporozbiorowym,[w:]PolskamyślpolitycznaXIXiXXwieku,
podred.W
.Wrzesińskiego,T.10:PolskiemitypolityczneXIXiXXwieku.Kontynuacja,Wrocław
1996,s.17-31;S.Kalembka,Spojrzenienapolskiedrogidowolnościwepocerozbiorów(1794-1780),
[w:]idem,„Onasząiwasząwolność”.Studiazdziejówpolskiejmyślipolitycznejdobyromantyzmu,
Olsztyn1997,s.10-37.
15