Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
MaciejBorski
nością,wykonujeonapraceniewymagająceszczególnychumiejętności,słaboopłacane
ibezgwarancjistałegozatrudnienia.Powodujeto,żeosobyzniepełnosprawnościaminie
wnosząodpowiedniegowkładufinansowego,powodującpogorszeniesiękondycjiekono-
micznejcałejrodziny.Efektemubocznymtakiegostanurzeczyjestteżoczywiściepojawia-
jącesięautomatyczniepoczuciewinyiniskiejsamoocenyosobyzniepełnosprawnością.
Trudnościekonomiczneiproblemyspołeczne,zjakimiborykająsięopiekunowie
osóbzniepełnosprawnościami,sąniestetywdużymstopniupochodnąfunkcjonują-
cychwspołeczeństwiestereotypów35.WedługZofiiKawczyńskiej-Butrymczłowiek
posługujesięstereotypemwówczas,gdyzpewnąkategoriąosóbniemakontaktulub
kontaktjestbardzorzadkiiniemamożliwościwyrobieniasobieopiniinaichtematna
podstawiewłasnegodoświadczenia36.Posługiwaniesięstereotypamiprowadzizkolei
dodyskryminacji,czylidonegatywnego,krzywdzącegodziałaniaskierowanegoprze-
ciwosobomzniepełnosprawnościami37.Najczęściejwystępującąformądyskryminacji
jestpiętnowanie.Podstawąpiętnajestzawszececha,którawwidocznysposóbodróżnia
osobęlubgrupęosóbodinnych,iniezależnieodatrybutówdanejosobyjestoceniana
negatywnie.Piętnowaniumożezatempodlegaćosobazwidocznądysfunkcją,okale-
czeniem,którazachowujesięinaczejniżotoczenie.Następstwemtakiejpostawy,naco
zwracauwagęZofiaKawczyńska-Butrym,jestograniczeniekontaktówiizolacja38.War-
towtymmiejscupodkreślić,żepiętnowanie,którełączysięzreakcjąodrzucenia,elimi-
nowania,wytwarzaniadystansu,tobardzosilny,negatywnymechanizm,przyczyniający
siędoizolacjispołecznejosóbzniepełnosprawnościamiiichrodzin.Coszczególnie
ważne,piętnowaniemożedotyczyćzarównoosobyzniepełnosprawnościami,jakijej
opiekuna.Relacjatapowoduje,żespołecznośćtraktujeobieosobypodpewnymwzglę-
demjakjedność.Rodzicdzieckaniepełnosprawnegointelektualnie,rodzeństwooso-
byniewidomej,dalsikrewniosobygłuchejlubzniepełnosprawnościąnarząduruchu,
wszyscyonimusządzielićczęśćdyskredytacjinosicielapiętna,zktórymsąpowiązani.
WedługErvingaGofmanajednązreakcjijestzgodanapiętnoiżyciewświeciepięt-
nującychpowiązań.Osobynabywającejakiśstopieńpiętnamogąbyćzwiązanezinny-
miosobami,którerównieżnabywająjakąśczęśćnapiętnowanianazasadzieskażenia
pośredniego39.Prowadzonebadaniapotwierdzajątenstanrzeczy.Częstozdarzasię,że
rodzicedzieckazniepełnosprawnościądoświadczajątrudnościwkontaktachzotocze-
35
SzerokoproblemtenanalizujeM.Komorska,Sytuacja…,s.17-19.Problematykastereotypówisteroty-
pizacjiosóbniąobciążonychjestponadtoszerokoanalizowanawmonografiizbiorowej:M.Chodkowska,
S.Byra,Z.Kazanowski,D.Osik-Chudowolska,M.Parchomiuk,B.Szabała,Stereotypyniepełnosprawności.
Międzywykluczeniemaintegracją,WydawnictwoUniwersytetuMariiCurieSkłodowskiej,Lublin2010,s.163.
36
Z.Kawczyńska-Butrym,Niepełnosprawność–specyfkapomocyspołecznej,WydawnictwoInterart,
Katowice1998,s.77.
37
TrochęinnypunktwidzeniaprezentujeK.Kampert,Etykietaniepełnosprawności–stygmatczyprzywilej?,[w:]
C.Kosakowski,A.Krause,A.Żyta(red.),Osobazniepełnosprawnościąwsystemierehabilitacji,edukacjiiwsparcia
społecznego,WydawnictwoUniwersytetuWarmińsko-MazurskiegowOlsztynie,Olsztyn2007,s.30-34.
38
Ibidem,s.78-79.
39
E.Gofman,Piętno,GdańskieWydawnictwoPsychologiczne,Gdańsk2007,s.64.
