Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.Założeniateoretyczne
następujereakcjaprzewidzianawinstynkcie(Bartoszewski,2011).Czło-
wiekziyjącwokres!lonyms!rodowisku,moziedokonywac!ro!zinych,corazto
nowychwyboro!w.Tylkoczłowiekjestwstaniedos!wiadczyc!,czymfaktycz-
niejestotwartos!c!,aletaotwartos!c!moziebyc!zdeterminowanaprzezformy
naocznos!ciukształtowanewprocesiesocjalizacjiiwychowania.Nieznaczy
tojednak,ziedeterminantniepozwalados!wiadczyc!samegosiebie;pozwala,
alewneurotycznylubkompulsywnysposo!b.
Wprawdzieotwartos!c!jestdlaczłowiekakoniecznądrogądopoznania
własnegobycia-z,jednakwyłaniasiętutajdos!c!istotnyproblem:Codokład-
nieznaczypojęcienotwarte”?Kuczemuwłas!ciwieczłowieksięotwiera?Od-
powiedz!musinapewnobrzmiec!najpierwtak:Człowiekotwierasiękuwła-
snemubyciu-z,apo!z!niejkucoraztonowymrzeczom,podczasgdyzwierzęta
otwartesątylkonaograniczonąitypowądlagatunkuilos!c!ijakos!c!zjawisk
(Bartoszewski,2011,2012).
Problematykataimplikujehistoriępytaniaobycie-z:tohistoriapyta-
niaoja.Itonietylkowfilozofii,aleipsychologii,np.Freudpytającoja,zaj-
mujepozycjępos!redniąmiędzynies!wiadomymsię(id)aponad-ja(system
wartos!ciwrazzobowiązkami,nakazamiizakazami).Przyznaniejapozycji
pos!redniejoznaczazjednejstronywprowadzenierelacjimiędzysięiponad-
ja,zdrugiejwprowadzeniedystansuisupremacjinies!wiadomychfunkcjija.
Wkon!cujauFreudastajesięczęs!ciąsię,względnieniecozro!zinicowanąpar-
tycypacjąwsię(Bartoszewski,2012).Przeztozostajezburzonypotro!jnyruch
transcendencji,poniewazijaurzeczywistniasięjakoniewyjas!nionywswejjed-
nos!ciprocespoznawczy.
Filozofiagreckaupoczątko!wracjonalnychposzukiwan!stawiaławcen-
trumkosmos.OjcowieKos!cioła,tacyjakBazyliWielkiczyGrzegorzzNysy,po-
mijaliproblemjanarzeczbiblijnejwizjis!wiata.DopieroAugustynzHippony
postawiłpytanieoja,podając,ziejato
jestem,wiemichcę.Jestempoznającyichcący.Wiem,ziejestemiziechcę.Chcę
byc!iwiedziec!.(WyznaniaXIII,11)
Wnowoziytnos!ciszczego!lnieKartezjuszpostawiłjawcentrumswojejmys!li
filozoficznej,natomiastpytanieoto,czymjestja,niepojawiasięjuzianiw
filozofiiHobbesa,Malebranche`a,aniSpinozy
.DopieroKant,wprzeciwien!-
stwiedoHume’aijegostrumieniaasocjacji,starałsięwyjas!nic!ludzkiejaijego
jednos!c!przezodwołaniesiędotranscendentalnejapercepcji.
Jawfilozofiimoziliwos!citonietylkobyts!wiadomy,jakchciałKarte-
zjusz,jatoegzystencja,inny,s!wiat,czylibycieze-sobą,z-innym,ze-światem.
Bycie-zukazujepotro!jnyruchtranscendencji,gdzieczłowiekstajewobec
swegobytuiproblematycznejegzystencji.Namysłnadbytemludzkimpro-
wadzidopytan!okondycjęmoralną,emocjonalną,psychicznąlubwitalną.To
pytanieoczłowiekaspowodowałoodwołaniesiędofilozofii,ajednoczes!nie
stałosięnos!nikiempsychoterapiimoziliwos!ci,kto!rąopartonanprzekonaniu”
,
16
