Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wprowadzenie
aleprzyczyniłysięrównieżdopostawieniawieluhipoteznatematme-
chanizmówoddziaływaniasugestiinawspomnieniaizeznania.Hipotezy
te,rozwijaneprzezkolejnegrupybadaczywzłożonemodeleteoretyczne,
uwzględniałyznaczenieszerokiejgrupyczynnikówbiologicznych,po-
znawczych,motywacyjnychispołecznych.
Polczyk(2007)analizującpracebadawczeodczasugwałtownego
wzrostuichliczbywlatachsiedemdziesiątych,wyróżniłokresydomina-
cjiposzczególnychobszarówtejproblematyki.Zapierwszyokresuznał
czasintensywnychbadańElizabethLoftusijejwspółpracownikówzwy-
korzystaniemtakzwanegostandardowegotestuefektudezinformacji
wprocedurzeeksperymentalnej.Polegaonnawykorzystaniumateriału
bodźcowegodawanegobadanymdozapamiętania,następniepodaniu
błędnejinformacjiisprawdzeniuefektujejdziałaniawteścierozpoznań,
wktórymbadanidokonująwyborumiędzyinformacjązoryginalnego
materiałuainformacjązawartąwsugestii.Wybieranieinformacjizgodnych
Ramka5.EksperymentLoftusiwspółpracownikówz1978r.badający
znaczeniebłędnejinformacjidlakształtuzeznańzwykorzystaniem
takzwanejstandardowejprocedurybadawczej
Przykładembadaniazwykorzystaniemstandardowejproceduryjesteksperyment
Loftusiwspółpracownikówz1978r.Prawie200osóboglądałownimseriękoloro-
wychslajdówprzedstawiającychkolejnefazywypadkuzudziałempieszego.Naob-
razkachtychzanimsamochódpotraciłpieszego,mijałznak„Stop”wwersjidlapołowy
badanychlubznak„Ustąppierwszeństwaprzejazdu”(„żółtyznak”)wwersjidladru-
giejczęścibadanych.Poobejrzeniuslajdówbadaniodpowiadalinapytania,wśród
którychbyłojednozawierającebłędnąinformację.Dlapołowybadanychbrzmiało
ono:„CzyjeszczejedensamochódminąłczerwonegoDatsuna,kiedyzatrzymałsięon
przyznakuStop?”,adladrugiejpołowybadanychbrzmiało:„Czyjeszczejedensamo-
chódminąłczerwonegoDatsuna,kiedyzatrzymałsięonprzyznakuUstąppierwszeń-
stwaprzejazdu?”.Dlaniektórychbadanychznakwymienionywtympytaniubyłtym,
któryrzeczywiściewidzieli.Dlapozostałychpytaniezawierałobłędnąinformację.
Pookołopółgodzinnejprzerwiebadaniodpowiadalinapytaniawteścierozpoznań.
Międzyinnymimieliwybrać,którąscenęwidzieli:czerwonegoDatsunastojącego
przyznakuStopczytensamsamochódstojącyprzyżółtymznaku.Rezultatybadania
pokazały,żekiedyinformacjazawartawpytaniubyłaprawidłowa,75%badanychod-
powiadałonanieprawidłowo.Natomiastspośródbadanychwystawionychnawpływ
błędnejinformacjijedynie41%udzieliłowłaściwejodpowiedzi.Tomniejniżgdyby
zgadywali(wtedyichskutecznośćwynosiłaby50%).Loftusnapodstawietegoekspe-
rymentustwierdziła,żemożnamówićosilnymwpływiebłędnejinformacjinaprze-
chowywanewspomnienia,któresąprzezniązniekształcane.
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawieLoftus,1979.
