Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TomaszMatlęgiewicz,LojaliściwobeckonstytucjiKrólestwaPolskiego...
łks.KsaweregoFranciszkaDruckiego-Lubeckiego,tymbardziej,że,jakwiadomo,tenostatni
nmiałwięcejuporuniżprzekonania,więcejuprzedzeniaiufnościwswoimrozumieniżwnaj-
zdrowszychradach”
10
.Zuwaginarangęistanowisko,aleprzedewszystkimznajomośćzarówno
realiówpolitycznych,jakidworurosyjskiego,byłLubeckibodajżenajbardziejkompetentnąpo-
staciądlaopracowaniaprojektuzreformowaniaustrojuKrólestwaPolskiego.Zważywszyprzeto
najednośćautorstwa,tymbardziejniebędziebłędemrozpatrywaniełącznieobumemoriałów.
Wspomnianeupoważnienie,czymożeraczejpozwolenie,uzyskaneprzezLubeckiegood
monarchy,niebyłowszakżetraktowaneprzezniegojakorodzajcarteblanche,anitymbardziej
wezwaniedoopracowaniaprojektugruntownejmodyfikacjikonstytucjiiustrojuKrólestwa.Takie
podejściebyłobyKsięciu-Ministrowizpewnościąobce,choćpewnezmianyuważałzakonieczne
inanichtooparłswojekoncepcje.
Sądzę,żewspółtworzącprzedkongresemwiedeńskimplanutworzeniaWielkiegoKsięstwa
Litewskiego,mógłLubecki(zresztąnieonjeden)uważać,żegłównąnpotrzebąjej(Polski)była
całość,niezaświększalubmniejszakonstytucyjnaswoboda”
11
,anadmierneeksponowanie
znaczeniatejostatniej(wczymgustowaliposłowiezkaliskiego)zmniejszałoprzecieższanse
nauzyskaniegłównegocelu.DopieropośmierciAleksandraIiwobecnieskrywanejniechęci
jegonastępcydlaposzerzaniaKrólestwaPolskiegooziemielitewsko-ruskie,Książę-Minister
skoncentrowałsięnaplanachreformyustrojupaństwautworzonegow1815r
.Innymisłowy,
niemogącliczącnapowiększeniepaństwa,miałłuzasadnionezresztąpostępowaniemnowego
monarchyłnadziejenaudoskonaleniesystemuwładzyfunkcjonującegowWarszawie.
Trwałośćkonstytucjijakopunktwyjścia
Lubeckirozumiał,żeakceptowalnadlaMikołajadrogadoprzeobrażeńustrojowychwieść
mogłatylkoprzezakcentowanieprzezeńtrwałościkonstytucjiKrólestwa,wtymart.1-3mówią-
cychouniirosyjsko-polskiej
12
.Projektreformyzatem,choćszerokozakrojonej,niemógłiniemiał
byćwzałożeniuniczyminnymjaknrozwinięciemUstawykonstytucyjnej”
13
,awięcjedynieuzupeł-
nieniemiuściśleniemtreści,którejużzniejsamejwynikałyiprzezniązostałyokreślone.Memoriał
miałbyćokreśleniemkierunkuuzupełnieniaustawykonstytucyjnejwoparciuodoświadczeniena-
byteod1815r.,takwięcnchodziłoowypełnieniejejprzepisamiwykonawczymi,ojejwykonanie”
14
.
Conależałouczynić,abyzawartośćmemoriałubyłabardziejodpowiedniadlaosoby
adresata,czylimonarchy?Dlanadaniamemoriałowi,amożeraczejwzmocnieniasiłyjegoprze-
10
K.Koźmian,Pamiętniki,Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk1972,t.III,s.252.
11
JenerałZamoyski1803-1868,Poznań1910,t.I,s.206.
12
SłuszniepodkreślaPiotrŻywiecki(Art.1-3konstytucjiKrólestwaPolskiegoz1815r.Uniarosyjsko-polskaz1815r.
auniaKsięstwaWarszawskiegozSaksoniąz1807r.iunialubelskaz1569r.,[w:]Systempolityczny...,szczególnie
s.331),żechodziounięrosyjsko-polskąaniepolsko-rosyjską.
13
KorespondencjaLubeckiego...,s.67.
14
J.Zdzitowiecki,Xiążę-MinisterFranciszekXaweryDrucki-Lubecki1778-1846,Warszawa1948,s.557.
27
