Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przemianyustrojowe...I.UproguprzemianustrojowychKrólestwaPolskiego
Ustrojowopolitycznestanowiskoks.AdamaJerzegoCzartoryskiego
iśrodowiskaskupionegowokółniego
przedwybuchemwojnyzRosjąw1831r.
W1815r
.ks.Adamwpełniakceptowałpowstającaunięrosyjsko-polskąinadaniejej
charakteruuniirealnej,chcącjednocześnie,abynietylkodynastiabyłowęzłemłączącymoba
państwa,aletakżekonstytucja.UpoczątkuistnieniaKrólestwaksiążęwidzitopaństwojakonie-
wielewsensieustrojowymróżniącesięodKsięstwaWarszawskiegołztymżenowyhegemon
geopolitycznystajesięczłonemuniirealnej,jakawłaśniejestzawierana.Zpewnościąw1815r
.
wniczymtomunieprzeszkadzało,bowramachtegorozwiązaniapublicznoprawnegozabezpie-
czonymożebyćzarównopolskiinteres,jakbliskieks.A.Czartoryskiemu,piszącwuproszczeniu,
wartościkonserwatywno-liberalne.
W1818r.wuwagachkomisjiSenatudotyczącychraportuRadyStanuksiążęzaczyna
dystansowaćsięnietylkowstosunkudopanującegorozwiązaniakonstytucyjnego,alerównież
doopracowanychprzezsiebieZasad...Poglądyustrojowpolityczneks.A.Czartoryskiegonabie-
rająterazcharakterubardziejliberalnegowznaczeniudoktrynyBenjaminaConstanta.Według
ks.Adamadopierowmomenciegdypanującystałbysiępouvoirneutre,możnabyuznaćKrólestwo
Polskiezamonarchięwpełnikonstytucyjną.Wefekciepowinnawzrosnąćrolasejmu,poddającego
swojejkontroliwładzęwykonawczą.
Propozycjepoprawekdokonstytucjiz1815r
.zprzełomulat1830/1831łzgodnieze
stanowiskiemks.A.Czartoryskiego,wyrażonymjużwroku1818r
.łprowadziłydouczynienia
zKrólestwaograniczonejmonarchiikonstytucyjnej,wpełnirealizującejpostulatyustrojowe
B.Constanta.Pozostawalibyśmyjednakciąglewramachuniirosyjsko-polskiej,aczkolwiekmiałby
sięzmienićjejcharakter
.Zuniirealnejmielibyśmyprzejśćdouniipersonalnej,alenagruncie
analizowanychpoprawekniezostałotowpełnikonsekwentnieprzeprowadzone.Uchwalony
25stycznia1831r
.przezSejmaktdetronizacyjnysprawił,żeowepoprawkizpunktuwidzenia
stosunkówzCesarstwemRosyjskimstałysiębezużyteczne.
24
