Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
Wstęp
środkówartystycznychjęzykadocelowegoijednostkowąumiejętnościąichwy-
korzystaniaprzeztłumacza.Wzakresietakrozumianejontologiiprzekładunie
zachodzisprzecznośćmiędzymyśleniemstrukturalistycznymJify’egoLevy’e-
go
1
akoncepcjąhermeneutycznąPaulaRicœura
2
.ZkoleiAnthonyPympisze
ointerkulturowejprzynależnościtłumacza,wskazującnajegofunkcjonowanie
wprzestrzenipomiędzy
3
.Myślenieróżnicąpozwalanawydobyciesensuorygina-
łudziękiwykorzystaniuniezrealizowanychmożliwościpierwowzoru,ukrytych
wnpolachznaczeniowych”4,zaktywizowanychprzezkulturędocelową.
Poleznaczeniowe1wedługEdwardaBalcerzana1wyznaczajątrzyele-
menty:hasłowywoławcze,będącereprezentantempola,grupasłóworazszeregi.
Wzakresieprzekładupojedynczegosłowazachodzątrzysytuacjewynikające
ztego,żesłowo:1)makilkaniedokładnychheteronimów;2)niemaheteronimu
wjęzykuprzekładu;3)madokładnyheteronim.Różnicabędącaefektemspotka-
niasiędwóchkulturidwóchjęzykówjestsprowadzonadosystemowychróżnic
językowych.Dotyczydwóchpierwszychsytuacji,gdyżtrzeciaodnosisięnaj-
częściejdospotkaniajęzykówbliskospokrewnionych.Gdytłumaczstajewobec
wyboruheteronimu,mającichkilkadodyspozycjiwjęzykudocelowym,lecz
niedokładnych,skazanyjestnautratęinformacjilubnaamplifikację.Natomiast
brakekwiwalentuwjęzykuprzekładupociągazasobąbardziejskomplikowa-
nedziałaniewprocesieodnajdywaniapodobieństwazzachowaniemróżnicy,
wczympomagaodczytaniepolasemantycznegowyrazu.Zbliżeniedooryginału
ułatwiazastosowaniewprzekładziesłowazawartegowpoluznaczeniowym,dla
któregohasłemjestheteronim,albowybórwprzekładziesłowabędącegohasłem
dlapola,wktórymmieścisięheteronim,alboużycietrzeciegosłowa,wpolu
któregoznajdujesięheteronimisłowowprzekładzie.Wymagatowydobycia
hasłaiokreśleniapolasemantycznegowyrazuworyginale,awprzypadku
brakuekwiwalentuwjęzykudocelowym1rekonstrukcjiszeregówjęzykowo-
-skojarzeniowych,pozwalającychnawybórjaknajbliższywyrażeniuintencji
tekstu.Skupionewpoluznaczeniowymdanegohasławyrazyłącząsięzsobąna
zasadziepodobieństwalubprzyległościopotencjalesynonimicznym.
Różnica,którastanowipodstawęprzekładu(tłumaczysiępoto,żebypo-
znaćto,cojestinne),niemożezaspokoićciekawościbezpodobieństwadotego,
cojestznane.Temubowiemsłużytwórczapracatłumaczawjęzyku,októrej
piszeEdwardBalcerzan,omawiającwagęzagadnieniapolaznaczeniowegodla
przekładu.Zrozumienieróżnicywymagawięcpodobieństwa,działaniaipojęcia
podobnierelacyjnego,jakróżnica.Różnicaprzybliżonaprzezpodobieństwo
1Por.J.Levy:Uměnip;ekladu.Praha,Československyspisovatel,1963.
2Por.P.Ricœur:Otłumaczeniu.W:P.Ricœur,P.Torop:Otłumaczeniu.Tłum.T.Swo-
boda,S.Ulaszek.Gdańsk,UniwersytetGdański,2008,s.33159.
3Por.A.Pym:MethodinTranslationHistory.Manchester,St.Jerome,1998.
4Por.E.Balcerzan:Zagadnienie„polaznaczeniowego”wbadaniuprzekładówpoetyc-
kich.W:E.Balcerzan:Literaturazliteratury.Katowice,nŚląsk”,1998,s.41154.
