Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Doświadczenietopograficznejakomodelstanowieniakrajobrazu
Wtensposóbmiejscarelatywizujemy,wypełniającjeindywidualnymi,subiek-
tywnymitreściamiwynikającymiznaszychdoświadczeń,choćnamapienadal
istniejąwsposóbobiektywny.Alegdyopowieścimilkną,orientacjęmogądaćczy-
telneślady.
Doświadczenietopograficznemazdolnośćkroczeniapośladach,zrywaniako-
lejnychzasłonzkrajobrazuestetycznego,burzeniajegowizualnychram,otwierając
przednamiistotękrajobrazupartycypacyjnego.Tuwejściewkrajobrazzmienia
jegonlokalizację”:krajobrazniejesttam,pozostajetutaj30.Takieujęciepozwala
jednoznaczniepowiązaćkrajobrazztym,codynamiczne,iodrzucićjegostatyczny/
estetycznymodel,coniepozostajebezwpływunarolęjednostki-zwidzaiużyt-
kownikazmieniasięonawnkrytycznego”uczestnika,którywnosiwkładwkształ-
towanierzeczywistościnatrzechpolach:percepcji,działaniaiświadomości.
Krytyczneuczestnictwooznaczawspółtworzenieiaktywnośćzmysłów:zamiast
niezaangażowanegowidzawkraczapolisensoryczny,aktywnymodelpostrzegają-
cegouczestnikazdarzeńimiejsca.Wtymwymiarzedoświadczenietopograficzne,
jakodoświadczeniedrogi,spotykasięztym,cokulturowe,itym,cozmysłowe.
To,cozmysłowe,decydujeoaktywizacjizmysłów,ichwyostrzeniuwpostrzeganej
przestrzeni,wktórejwidokinakładająsięnawrażeniazmysłoweiznaczeniasym-
boliczne.To,cokulturowe,oznacza,zgodniezIngoldem,żekrajobraznabierasensów
iznaczeń,którezyskujewdziałaniachwspólnotowychjakonprzestrzeńzadana”
(taskscape):praktykowanaprzezpracęiwszelkącodziennąaktywnośćorazkon-
stytuowanaprzezzespółdziałańwspólnotowychrealizowanychnaprzestrzeni
dziejów,któreokazałysiękluczowedlakształtowaniaistanowieniakrajobrazu31.
DodaćdotegomożnajeszczejednospostrzeżenieTilleya:nKrajobrazmaznaczenie
ontologiczne,ponieważtownimipoprzezniegotoczysiężycie”32.
Wejściewkrajobrazwymaganietylkobyciatuiteraz,aleteżobecnościcieles-
nejipełnegozmysłowegozaangażowania,naktóreskładasięwieleczynników:
odtopografiiterenu,przezemocjonalneodczuwaniejegonastroju,popodświado-
mieodbieranebodźce.Znakomitąegzemplifikacjąjestsztukaziemiisztukaśrodo-
wiskowa,któreporzucającograniczeniaramy,wkraczająbezpośredniowkrajobraz,
współkształtującgo.Doskonałymprzykłademjestnfotografiadrogi”
,fotografia
topograficzna,któradokumentująckrajobraz-mijany,oczekiwany,zakładany-
zarazemgostwarza,powołującdoistnieniaobrazy,którewinnejsytuacjimogłyby
niezaistnieć.Aledochodzitudojeszczejednej,znaczącejsytuacji:momentstano-
wieniakrajobrazutonietylkojegoreprezentacja,aleprzedewszystkimnadanie
30Lyotardtwierdzi,żeabyodczućkrajobraz,należyutracićpoczuciemiejsca.Aletonradykal-
ne”spostrzeżenietrafnejestwodniesieniudokrajobrazuidealnego,anieprocesualnego,który
wymaganaszejświadomej,aktywnejobecności.
31Zob.T.Ingold,Czasowośćkrajobrazu,tłum.B.Frydryczak[w:]Krajobrazy...,dz.cyt.
32Ch.Tilley,Praktykowaniekrajobrazu…,dz.cyt.,s.400.
