Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Doświadczenietopograficznejakomodelstanowieniakrajobrazu
obojętny.NaważnąkwestięwskazujeIngold,odróżniającpostrzeganieodwyobra-
żania.Wwyobrażaniuzawierasięmomentbezinteresownejkontemplacji,która
przeobrażainteraktywnąrzeczywistośćwjejformębierną.Postrzeganiezakłada
wzajemnośćpoobustronach,postrzegającegoipostrzeganego23.Takrozumiany
krajobrazangażujewszystkienaszezmysłyprzezzapachy,dźwięki,ruch,odczucia
haptyczne:gdywiatrrozwiewawłosy,kropledeszczupadająnatwarz,nogigrzęzną
wbłocie,trudnoniedostrzecwzajemnościdoświadczającejjednostkiindotykają-
cego”jejświata.Toaktywnaobecnośćludzkiegociaławdoświadczeniuwartościu-
jącym.Tu,jakmówiBerleant,zdarzeniaprzekuwanesąwdoświadczenia.Tezaś,
tworzązamieszkiwanyprzeznasświat.Jakospacerowiczczłowieksamstajesię
częściąkrajobrazu,awięcsytuujesięwkrajobrazie,aniewobeckrajobrazu.Trzeba
wyruszyćwdrogę.
Naszepojmowanieprzestrzenikonstytuujesięwdrodze.Tylkodoświadczeniekształ-
tującesiępoprzezdotyk,słuch,ruchiwizualnośćnadajeprzestrzeniznaczenie24,
twierdziamerykańskiestetyk.Wędrówkapozwalaprzeobrazićobrazwzapach,
dźwiękidotykowejakości.Tuaktywnesąprzedewszystkimzmysły,rozumiane
jakozintegrowanesensorium.Wdoświadczeniutopograficznymnieporzucamy
percepcji,leczintensyfikujemyświadomość25.
JaktwierdziTilley,doświadczenienowegomiejscalubwiedza,jakdziałaćijakpo-
ruszaćsięwtereniejużznanym,sąściślepowiązanezwcześniejszymiprzeżyciami:
Oilemiejscairuchpomiędzynimitworząindywidualnebiografie,otylesamemiejsca
gromadząhistorięwpostaciwarstwznaczeńprzypisanychdziałaniomiprzebiegającym
tamzdarzeniom.Indywidualnebiografie,społecznatożsamośćibiografiasamegomiej-
scałączyścisłazależność26.
Wtymkontekście,naszczególnąuwagęzasługujewyróżnionaprzezIngolda
droga.Droganieistniejesamaprzezsię-musibyćwytyczonazokreślonegomiej-
scadoinnego,aichsiećdefactookreślaokolicępoznanądziękiwędrówce.Wtym
sensiewymagaznajomościtopografiiiorientacjiwterenie,awięcniemożepozo-
staćnnamapie”
,trzebająodbyć,bynabrałaznaczenia:bezpiecznej,przyjemnej,
prowadzącejdookreślonegoprzezdoświadczeniecelu.Równocześniebyciewdro-
dzetosposóbodczuwaniaokolicy,nadawaniajejsensówiznaczeń,cechowania
nasząobecnościąinaszymdoświadczeniem.Okolicatworzonajestzeznanych
inprzemierzanych”dróg,którenabierająsensudziękiznajomościmiejsc,których
23T
.Ingold,Kulturaipostrzeganieśrodowiska,tłum.G.Pożarlik[w:]Badaniekultury.Elementy
teoriiantropologicznej,red.M.Kempny,E.Nowicka,PWN,Warszawa2003,s.85.
24A.Berleant,ArtandEngagement…,dz.cyt.,s.107.
25A.Berleant,TeAestheticsofEnvironment,TempleUniversityPress,Philadelphia1992,s.12.
26Ch.Tilley,Praktykowaniekrajobrazu…,dz.cyt.,s.402.
