Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JanWacławMachajski:jasnowidziprorok
9
dostrzegaistniejąceformyautonomicznegooporu,chcejezłączyćiocalićprzed
politycznymzagospodarowaniem.Taróżnica,jakzobaczymy,jestniedoprze-
cenienia.
II
KolejeżyciaMachajskiegozostałyjużpowielekroćopisane10,niemawięcpo-
wodu,byjetuszczegółoworekonstruować,krótkirysjestwszakżeniezbędny.
Urodziłsięprawdopodobnie27grudnia1866rokuwBuskunieopodalKielc11.
Pewneelementybiografiiłączągo-choćnienależychybawyciągaćztego
zbytdalekoidącychwniosków-zczterylatamłodszymLeninem:obajprzy-
chodząnaświatwmieścieprowincjonalnym,wskromnychrodzinachurzędni-
czych12,obajzostajądośćwcześnieosieroceniprzezojca(Machajskibyłjeszcze
10NajlepsząbiografiąMachajskiegojestniewątpliwieM.Shatz,JanWacławMachajski.ARa-
dicalCriticoftheRussianIntelligentsiaandSocialism,Pittsburgh,Pa.1989,UniversityofPittsburgh
Press.ZnakomitesyntetyczneomówieniepoglądówMachajskiegoprzedstawiłA.d’Agostino,
IntelligentsiaSocialismandthe„Worker’sRevolution”:TheViewsofJ.W.Machajski,DInternational
ReviewofSocialHistory”1969,nr4,s.54-89.Autoremnajistotniejszychopracowańnapoły
historycznych,napołyźródłowych,jestuczeńiwspółpracownikMachajskiego,MaxNomad
(Nacht):M.Nomad,TheSagaofWaclawMachajski,w:idem,AspectsofRevolt,NewYork1959,
BookmanAssociates,s.96-117;orazautobiograficznaM.Nomad,Dreamers,Dynamitersand
Demagogues,NewYork1964,WaldonPress.DużąwartośćzachowujewstępAlexandre’aSkirdy
dofrancuskiegowydaniawybranychpismMachajskiego:A.Skirda,Présentation.Lecontempteur
des«capitalistesdusavoir»,w:J.W
.Makhaïski,Lesocialismedesintellectuels,A.Skirda(oprac.),Paris
2001,LesÉditionsdeParis,s.19-95.Zdecydowanienajwybitniejsząksiążkąwjęzykupolskim
jestZ.Zaremba,SłowooWacławieMachajskim(zob.dalejwniniejszymszkicu).Bogatymwinfor-
macjebiograficzneopracowaniem,skoncentrowanymprzedewszystkimnaprzyjaźniMachaj-
skiegozŻeromskim(aczobejmującymznacznieszerszepole)jest:S.Pigoń,Zygzakiprzyjaźni.
JanWacławMachajski-StefanŻeromski,w:idem,Miłeżyciadrobiazgi,Warszawa1964,PIW
,s.346-
404;zob.teższersząwersjętegotekstu:S.Pigoń,Żeromski-Machajski.Zygzakiprzyjaźni,DŻycie
Literackie”(Kraków),nr17(483),23kwietnia1961;nr20(486),14maja1961;nr36(502),
3września1961;nr39(505),24września1961.Zob.teżD.Zych,JanWacławMachajski(Zagadnie-
niabiografii),w:Historiaikultura.Studiazdziejówpolskiejmyślikulturalnej,t.2,A.Mencwel(red.),
Warszawa1991,WydawnictwaUniwersytetuWarszawskiego.Wartoteżzajrzećdobroszury
S.Dzikowski,P
.Frankowski,Polskianarchistaczyheretykmyślirewolucyjnej.Życie,działalnośćipoglą-
dyJanaWacławaMachajskiego,Mielec2001,InnyŚwiat.Niestetynajnowszeopracowaniepolskie,
L.Dubel,Zapomnianyprorokrewolucji.SzkicoJanieWacławieMachajskim,Lublin2009,Wydawnic-
twoUMCS,obciążonejestznacznąliczbąbłędów.Szerszezestawienieopracowań,zob.Biblio-
grafiawniniejszymwydaniu.
11Lub8stycznia1867r.wPińczowie.Pełneomówieniekontrowersjizwiązanejzdatą
imiejscemurodzinMachajskiego:A.Parry,JanWaclawMachajski:hisLifeandWork,w:A.Wol-
skij,Umstwiennyjraboczij,NewYork-Baltimore1968,Inter-LanguageLiteraryAssociates,
s.7wrazzprzyp.1.
12M.Shatz,JanWacławMachajski…,s.3:Dokolicznościniewystarczające,byuczynićgo[Ma-
chajskiego]rewolucjonistą,alezpewnościąsprzyjające”;C.Malaparte,LegendaLenina,tłum.
W
.Komarnicka,S.Łukomski,Warszawa1995,Rytm,s.14:DZtakiegośrodowiskacaratre-
krutowałsobienajbardziejoddanychurzędników,rewolucjazaśnajgroźniejszychnihilistów”
(książkaMalapartego,oczymnienależyzapominać,jestpamfletem,jakkolwiekniepozbawio-
nyminteligencji).
