Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JustynaKoszarska-Szulc,NataliaRomik
Wystawa„(po)ŻYDOWSKIE…SztetlOpatówoczamiMajeraKirszenblata”
Wokreśleniunpuścizna”mieścisięsłowonpustka”41.Tymwłaśniestaje
sięmienieosierocone,porzucone,bezprawowitegospadkobiercy.Staje
siępustkąpodawnymwłaścicielu,pozbawionympamięcizachowanej
wprzedmiotachiprzestrzeniach.Toznaczeniebardzosilniewybrzmie-
wawsłowienpożydowskie”.Spórwokółwłasności,którazostałaprze-
jętawsposóbniedokońcauregulowany,aczasemnieuczciwy,dodziś
odgrywadużąrolęwdyskursiepublicznymijestnajchętniejwykorzy-
stywanydocelówpolitycznychprzezskrajnąprawicę.Dałosiętood-
czućszczególniegdyw2017r.wStanachZjednoczonychweszławżycie
ustawaJUST(JusticeforUncompensatedSurvivorsTodayAct),mającana
celumiędzynarodowewsparciewzakresiezadośćuczynieniaofiarom
Zagłady,któreutraciłymieniewjejwyniku.Uchwalenieustawyspowo-
dowałowysypreakcjiimanifestacjiocharakterzeantysemickim.
Abypokazaćwspółczesnystatusprzedmiotówpożydowskich,pod-
jąćpróbęichdefinicji,stworzyłyśmypulisz.Tymokreśleniemwjęzyku
jidyszposługiwałsięMajer,byopisaćmiejsce,wktórymprzechowywa-
nozniszczonezwojeTory.Najpewniejchodziłomuogenizę.Sampulisz
torodzajprzedsionkaprowadzącegodosaligłównejibabińca,element
architekturysynagog.Myjednakzdecydowałyśmysięprzyjąćokreśle-
nieMajeraistworzyćwłasnypulisz:przestrzeń,wktórejgromadzimy
przedmiotypożydowskie.Rzeczyzwykłe,codzienne,niektóredawniej
święteicenne,dziś-odartezpierwotnychznaczeń,skrywającehisto-
rie,którychnierazniesposóbodtworzyć.Prezentujemytuteżkartęze
zniszczonejToryznalezionejwzdemolowanejsynagodze,aleiksięgę
pamięciOpatowastanowiącąostatni,pośmiertnyrozdziałopowieści
oŻydachzApt.Nawystawieznalazłysięrównieżpracewspółczesnych
41
Słowonspuścizna”wywodzisiębezpośrednioodnpuścić”,aprasłowiańskimrdzeniem
byłosłowopustiti.Natomiastdalszepochodzeniezarównookreślenianpuścić”,jak
inpustka”wiedzieodprasłowiańskiegopustъ-opuszczony,niczymniezapełniony.Por.
Słowniketymologicznyjęzykapolskiego,red.W.Boryś,Kraków2005,s.505,572.
38
