Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JustynaKoszarska-Szulc,NataliaRomik
Wystawa„(po)ŻYDOWSKIE…SztetlOpatówoczamiMajeraKirszenblata”
DariuszaStoli,aletakżepracezbiorowejakKluczeikasapodredakcjąJana
Grabowskiego,DariuszaLibionkiiYechielaWeizmana
26
),naszawystawa
(czasowa,awprzyszłości-równieżpodróżująca)jestzdajesiępierwszą
próbąomówieniakwestiipożydowskościzapomocąinnychnarzędziniż
publikacje.
Spuściznaipustka
Słowonpożydowskie”niemalautomatycznieprzywołujedookreślenie:
nmienie”.GrabieżwłasnościŻydówbyławażnymźródłembogaceniasię
IIIRzeszykosztemterenówokupowanych.JakprzypominaBarbaraEn-
gelking,służyłyjejregulacjewprowadzaneprzezNiemcówniemalod
samegopoczątkuokupacji,anajbardziejsprzyjałyprzesiedlenialudno-
ściżydowskiejdogett27.SaulFriedländerpodkreśla,żeprzejmowanie
warsztatów,zakładów,domów,aleimieniaruchomegoodbywałosię
przywsparciu,anieraziudzialespołecznościlokalnych:nŁupiestwo
rozpoczęte,organizowaneiwdrażanenacałymkontynencieprzede
wszystkimprzezNiemców,rozprzestrzeniłosięnawładzelokalne,poli-
cję,sąsiadówiprzypadkowychprzechodniów,odAmsterdamupoKow-
noiodWarszawypoParyż”28.
nPożydowskie”,nponiemieckie”czynpodworskie”tookreślenia
stworzonenapodstawietegosamegomechanizmujęzykowego.Dore-
gularnychprzymiotnikówdołożonoprzedrosteknpo”,bydoprecyzować
znaczenie,zgodniezprawemekonomiijęzyka,któryzawszezmierza
wkierunkuprostoty.Zamiastopisywaćstanzapomocąpełnegozdania
(np.nmieniepozostawioneprzezŻydów/Niemców”)-utworzonood-
rębneprzymiotniki-taksamo,jaknurządzeniadogaszeniapożarów”
26
Por.m.in.A.Leder,Prześnionarewolucja:ćwiczeniezlogikihistorycznej,Warszawa2012;
D.Stola,ThePolishDebatesontheHolocaustandtheRestitutionoftheProperty,[w:]Robbe-
ryandRestitution:TheConflictoverJewishPropertyinEurope,red.M.Dean,C.Goschler,
P
.Ther,Oxford-NewYork2007;Ł.Krzyżanowski,Dom,któregoniebyło.Powrotyocala-
łychdopowojennegomiasta,Wołowiec2016;Y
.Weizman,UnsettledHeritage:Livingnext
toPoland’sMaterialJewishTracesafertheHolocaust,Ithaca,NY2022.
27
B.Engelking,Czarnagodzina.RzeczyżydowskieoddanenaprzechowaniePolakom,
[w:]Kluczeikasa.OmieniużydowskimwPolscepodokupacjąniemieckąiwewczesnych
latachpowojennych1939-1950,red.J.Grabowski,D.Libionka,Warszawa2014,s.389.
28
Cyt.za:J.Grabowski,D.Libionka,Wstęp,[w:]Kluczeikasa…,s.15.
34
