Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdział1•WspółczesnyobrazUkładuSłonecznego
odSłońcadoodległościaż131AU.Wiemyjuż,żepasKuiperastanowiąnajprawdopo-
dobniejplanetozymalezobrzeżypierwotnejmgławicyprotoplanetarnej,któreniezdołały
utworzyćplanety.Badaniamodelowepokazały,żewśródnichpowinnyteżsięznaleźć
planetozymaleodrzuconewterejonyoddziaływaniamigrawitacyjnymiUranaiNeptuna.
Silniejszewpływymasywniejszychplanet,JowiszaiSaturna,przerzuciłytepozostałości
tworzywaplanetarnegoznaczniedalejodSłońca,tworząchipotetycznyobłokOorta.
Możliwewięc,żepasKuiperaprzechodziniejakowsposóbciągływkuliścieotaczający
SłońceobłokOorta,anietypoweobiekty1996RQ20i1996TL66mogąbyćwłaśnie
jegoczłonkaminajbardziejwysuniętymikuSłońcuipochodzącymizobszarumgławicy
protoplanetarnej,wktórymnastąpiłouformowaniesięUranaiNeptuna.
Jasnośćobiektu1996TL66okazałasięjednąznajwiększychwśródobserwowanych
dodziśobiektówtransneptunowych,aoszacowanastądjegośrednica–przyzałożeniu
wartościalbedo0,04–sięgaaż500km.Jeszczewiększymobiektem,prawdopodob-
nieniecoprzewyższającymrozmiaraminawetnajwiększąwpasiegłównymplanetoid
Ceres,okazałsięodkrytywkońcu2000r.obiekttransneptunowy2000WR106,któremu
wkatalogumałychplanetnadanoHokrągły”numer20000inazwęVaruna.Alenajwięk-
szymzaskoczeniembyłoodkryciewpaździerniku2003r.planetoidy2003UB313,której
wielkość–jakpoczątkowoszacowano–wydawałasięprzewyższaćnawetPlutona.Jej
średnicęocenionopóźniejna2326km,awięc–jakwynikaznajnowszychbadań–jest
o48kmmniejszaniżśrednicaPlutona.ObiegaSłońceco558latpowyraźnieeliptycznej
orbicieomimośrodzie0,4iodległościachperyheliumiapheliumwynoszącychodpo-
wiednio38i97AU.Odkrywcy(amerykańscyastronomowieMichaelE.Brown,Chadwick
A.TrujilloiDavidL.Rabinowitz)mielinawetnadzieję,żezostanieokrzykniętadziesiątą
planetąUkładuSłonecznego,aleostateczniewpisanojąwkatalogumałychplanetpod
numerem136199inazwanoEris;obecnietraktujesięją–podobniejakPlutonaiCeres–
jakoplanetękarłowatą.
Rok2003przyniósłponadtoodkryciejeszczejednegoniezwykłegoobiektutrans-
neptunowego,alezupełnieinaczejporuszającegosięwokółSłońcaniżdotychczasznani
członkowiepasaKuipera.Wpołowielistopadategorokuwspomnianejwyżejtrójceod-
krywcówErisudałosiędostrzecmałąplanetęznajdującąsięwodległościodSłońcaprawie
90AU(czyli3razydalejniżNeptun!).Oznaczonaprowizorycznie2003VB12wkrótce
otrzymałanumerkatalogowy90377inazwęSedna.Znalezieniekilkuobserwacjiprzed-
odkryciowychwykonanychodwrześnia2001r.pozwoliłonawiarygodnewyznaczenie
elementówjejorbity.Dziświadomo,żeSednaobiegaSłońcewokresieokoło11400lat
posilniewydłużonejispłaszczonejelipsieomimośrodzie0,85,oddalającsięodSłońca
doodległościaż936AUiprzybliżającdoniegonaodległośćjedynie76AU;jejnajbliższe
przejścieprzezperyheliumjestspodziewanewkwietniu2076r.Sednamusibyćstosun-
kowodużymobiektemskorozostałazaobserwowanawtakdużejodległościodSłońca:
oceniasię,żejejśrednicawynosiokoło1000km.
