Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.„Prawodopowództwa”wujęciuhistorycznym
35
zżądaniempodmiotuprawadopowództwa68.Zkoleiprzesłankamitegoprawasą:ist-
nienieokreślonegostanufaktycznego,zbieżnegolubrozbieżnegozestanemfaktycznym,
stanowiącymprzesłankędyspozycjinormyprawamaterialnego,mającejzastosowanie
wstaniefaktycznymbędącymuzasadnieniemżądaniaorazinteresprawnywuzyskaniu
odsądurozstrzygnięciazgodnegozżądaniempodmiotuprawadopowództwa69.Po-
mimozróżnicowaniadwóchprawdopowództwaS.Włodykapodkreślał,żeprawodo
powództwamusimiećcharakterpojęciacałkowiciejednolitego;procesoweimaterialne
prawodopowództwatotylkodwaujęciategosamegoprzedmiotuzuwzględnieniem
różnychkryteriów70.Zapotrzebąistnienia,azarazemprzydatnościąteoriiprawado
powództwanagruncieprawaprocesowegocywilnegoopowiadałsiętakżeW
.Beru-
towicz,ztymżejegorozważaniapodążałyraczejwkierunkujednolitegopojęcianiż
jakichkolwiekpróbrozwarstwianiaprawadopowództwanateorięabstrakcyjnegooraz
konkretnegoprawa71.ZdaniemW
.Berutowiczaprzydatnośćteoriiprawadopowódz-
twaorazewolucja,jakąprzeszłatateoria,stajesięniezwyklepotrzebnadowyjaśnienia
funkcjiprocesucywilnegowposzczególnychetapachjegorozwoju.Takwięcnietylko
ujęciehistoryczne,alerównieżpotrzebaaktualnegoposługiwaniasiętymterminem
możeodgrywaćistotnąrolęwewspółczesnymprocesiecywilnym72.
Polskadoktrynaprocesowaprzezdługiczasniezmieniałaswegostanowiskawkwestii
prawaskargi(prawadopowództwa).Dopierowpowojennychpublikacjachdostrzec
możnazmianępodejściadotegozagadnienia,aczkolwiekzpewnymiwyjątkami.Przy-
kładowoW
.Siedleckiwjednejzeswychpierwszychpowojennychpublikacjipowracado
koncepcjiprawaskargi,ubranejwformęnmocyskargi”
.WujęciuW
.Siedleckiegonmoc
skargi”jestniczyminnym,jaktylkonmocąprawno-publiczną”przysługującąjednostce
wstosunkudoinnejjednostki,apolegającąnamożnościwywołaniawobecoznaczo-
nejosobyskutkuwpostaciprocesucywilnego.Takzwanenprawoskargi”niemogło
byćuznanezaprawopodmiotowewobecbrakukorelatywnegoobowiązkuzarówno
postroniepaństwa,jakipostroniepozwanego,ajedyniemogłobyćuważanezamoc
prawną,którejodpowiadapoddaniesięskutkomprawnymwynikającymzwykonania
tejmocywoparciuoobowiązująceprzepisyprawne73.Wpóźniejszymokresietopojęcie
roszczeniaprocesowegostałosięprzedmiotempogłębionychrozważańidogmatycznych
analiz74.Innizkoleiautorzy,jakchociażbyM.WaligórskiczyW
.Miszewski,opowiadali
68
S.Włodyka,Powództwoprokuratora...,s.22i23.
69
S.Włodyka,Powództwoprokuratora...
...
.,s.25i26.
70
S.Włodyka,Powództwoprokuratora...,s.29i30.
71
W
.Berutowicz,Funkcjaprocesucywilnegowoświetleniunauki...,s.28.
72
W
.Berutowicz,Funkcjaprocesucywilnegowoświetleniunauki...,s.28i29.
73
W
.Siedlecki,Istotaprocesucywilnegozpunktuwidzeniainteresówpaństwaijednostki,PiP1947/7-8,
s.52.Wpóźniejszymokresiestanowiskotobyłomodyfikowane(zob.W
.Siedlecki,Przedmiotpostępowania
cywilnego[w:]Wstępdosystemuprawaprocesowegocywilnego.Zbiórstudiów,red.J.Jodłowski,Ossolineum
1974,s.150).
74
Zamiastwieluzob.:W
.Siedlecki,Postępowaniecywilne.Zaryswykładu,Warszawa1977,s.9;W
.Sied-
lecki,Przedmiot...,s.149in.;K.Korzan,Roszczenie...,s.184i186;Z.Resich,Istota...,s.61in.;H.Trammer,
Następcza...,s.2in.;W
.Berutowicz,Postępowaniecywilnewzarysie,Warszawa1978,s.129;M.Waligórski,