Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Modelesądowejkontroliadministracjipublicznej
2.3.Kryteriumuprawnieńorzeczniczychsądów
administracyjnych
25
Przypomocykryteriumuprawnieńorzeczniczychsądówadministracyjnychklasycznie
wyróżnićmożnadwazasadniczemodele:modelkasacyjny,wktórymsądyadmini-
stracyjnemająkompetencjędouchyleniazaskarżonegorozstrzygnięciaorganuadmi-
nistracjipublicznej,jeślinaruszaonoprawoorazmodelmerytoryczny,wktórymsądy
administracyjne,wprzypadkustwierdzenianaruszeniaprawa,mogąuchylićzaskarżone
rozstrzygnięcieorganuiorzecwsprawiecodoistoty.Wpierwszymmodelusprawa
administracyjnaprzekazywanajestprzezsąddokońcowegozałatwieniaorganowiad-
ministracjipublicznej,którywydajerozstrzygnięciewoparciuoocenęprawnąiwska-
zaniacododalszegopostępowaniawyrażonewwyroku,zaśwdrugimwyroksądu
administracyjnegozastępujerozstrzygnięcieorganu.
Podziałten,wprzeciwieństwiedoopisanychpowyżej,niemajednakcharakterurozłącz-
nego.Systemysądowejkontroliadministracjipodwzględemkompetencjiorzeczniczych
wykazująbowiemdużezróżnicowanieizazwyczajłącząwsobiezarównoelementyorze-
kaniakasacyjnego,jakiorzekaniamerytorycznego.Cowięcej,wśródformorzeczniczych
sądówadministracyjnychwyróżnićmożnaobecnietakżeinnerodzajerozstrzygnięć,
niemieszczącesięwzaprezentowanymwyżejpodziale,choćnoszącewsobiecechy
modeluorzekaniamerytorycznego.Orzeczeniamitakiegorodzajuprzykładowo
tzw.wyrokinakazowe,którymi,wzależnościodwariantu,sądzobowiązujeorganad-
ministracjipublicznejdopodjęciarozstrzygnięciaotreściwskazanejwwyrokulubdo
orzeczeniazgodniezesposobemtamwskazanym.Orzeczenietakieniezastępujewięc
aktuadministracyjnego(tenpodejmowanyjestprzezorgan,wpostępowaniumającym
miejscepowydaniuwyrokusądu).Maonojednakwalormerytoryczny,gdyżwsposób
pośrednitosądadministracyjny,anieorgan,dokonujekonkretyzacjiprawiobowiąz-
kówskarżącego.Regulacjętakiegorodzajuznajdziemym.in.wart.145a§1p.p.s.a.,na
podstawiektóregosądadministracyjnymożezobowiązaćorgandowydaniawokre-
ślonymterminiedecyzjilubpostanowienia,wskazującsposóbzałatwieniasprawylub
jejrozstrzygnięcie,chybażerozstrzygnięciepozostawionouznaniuorganu.
Zpowyższychpowodówobecniewyróżnićmożnasystemy:przeważającokasacyjne
(wktórychdominujeorzekaniekasacyjne,aorzekaniemerytorycznemacharakter
wyjątkubądźograniczonejestdookreślonychustawowokategoriispraw);kasacyj-
no-merytoryczne(wktórychdopuszczalnejest,wzależnościodsytuacji,zarówno
orzekaniekasacyjne,jakiorzekaniemerytoryczne)orazprzeważającomerytoryczne
(wktórychsądyadministracyjnemogąpodejmowaćrozstrzygnięciazarównokasacyjne,
jakimerytoryczne,jednakustawowopreferowanąformąrozstrzygnięciajestwyrok