Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iwładzywiekówśrednich”29.Pisarzewidentniezatemwiązałrenesansowedzie-
łosztukizesztukągotycką.Zwróćmyuwagę,żehasła:nrenesans”inodrodzenie”
niepojawiłysięwEncyklopediiOrgelbrandawydawanejwlatach60.XIXwieku,
aeuropejskistanwiedzyotejepoceniebyłwówczaswPolscerozpowszechniony.
JeszczeJanHinzwSzkicacharchitektonicznychkrajowychdziełsztuki(1886)uzna-
wał,żekościółwRokitnie,powstaływ1704roku,stanowiłnzewszechmiarpiękny
pomnikarchitekturyodrodzenia”30.Wtymwypadkuzakresczasowyepokiijej
cechystylistycznezostałyposzerzone.Główneproblemydotyczącerefleksjiocza-
sachodrodzeniawiązałysiętakżeczęstozpróbamipołączeniadorobkukrajowego
ieuropejskiego,literaturynzłotegowieku”iwłoskichczyfrancuskichkręgówlite-
rackich,brakuwielkiejrodzimejsztukiXVIwiekuwobecogromudziedzictwasło-
necznejItalii.Wromantycznychpodręcznikachzzakresuhistoriiliteraturyoraz
powieściachztegookresurenesansokreślanybywałnwiekiemzłotym”31,nepoką
Jagiellonów”32,nzygmuntowskimiczasami”33.Panoramędziejówodrodzeniaopi-
sywanozazwyczajprzezprezentacjędokonańjejczołowychprzedstawicieli,głów-
niepoetów,humanistów,naukowcówczywładców,którzyaktywnieuczestniczyli
wżyciuintelektualnym,kulturowymispołecznymRzeczpospolitejodmniejwię-
cejXVIdopołowyXVIIwieku.
DlaLenartowiczapojęcieodrodzenia,wykorzystanenaszersząskalędopiero
wlatach80.XIXwiekuwwykładachbolońskich34,takżebyłoniejednoznaczne.
Wewczesnejtwórczościpoety,szczególniewjegowierszach,pojawiająsiętakie
określenia,jak:nzłoty[ł]czas”
,nstaredzieje”
,nwiekZygmunta”czynwiekZyg-
muntówzłoty”
.Lenartowiczodwoływałsięzatemdopowszechnieobowiązują-
cegomitu.Zakresiznaczeniesłowanrenesans”wrefleksjipoetynadliteraturą
29
E.A.Odyniec,Listyzpodróży(zWarszawydoRzymu),t.I.Warszawa1875,s.321.Uwagętę
przytaczamza:M.Zgórniak,Wokółneorenesansu…,op.cit.,s.29.
30
Cyt.za:M.Zgórniak,Wokółneorenesansu…,op.cit.,s.30.
31
Zob.m.in.:J.Majorkiewicz,Historia,literaturaikrytyka,Warszawa1847,s.28lubL.Zienkowicz,
Wizerunkipolityczneliteraturypolskiej.KurspublicznywykładanywParyżuwokręgutowarzy-
stwauczonych,t.I,Lipsk1867,s.7.FeliksBentkowskipisałonwiekuzłotymjęzykapolskie-
go”-F.Bentkowski,Historialiteraturypolskiejwspisiedziełdrukiemogłoszonych,t.I,Warszawa
iWilno1814,s.97.Określenienwiekzłoty”maswojądługąiwielowątkowąhistorięzwiązaną
szczególniezwłoskąpropagandąpolityczną.Zob.E.Gombrich,RenaissanceandGoldenAge,
nJurnaloftheWarburgandCourtauldInstitutes”1961,vol.24,no.3-4,s.306-309;G.Urban-
-Godziek,Florenckizłotywiekwpropagandziemedycejskiej(CristoforoLandino,„Xandra”)-na-
rodzinyitrwaniemitu,w:LiteraturarenesansowawPolsceiEuropie.Studiadedykowaneprofeso-
rowiAndrzejowiBorowskiemu,red.J.Niedźwiedź,Kraków2016,s.51-83.
32
L.Kondratowicz,DziejeliteraturywPolsceodpierwiastkowychczasówdoXVIIIwieku,t.I,War-
szawa1875,s.131.
33
OkreślenietowykorzystujewtytuleswojejpowieściJózefIgnacyKraszewski.
34
T.Lenartowicz,Ocharakterzepoezjipolsko-słowiańskiej,oprac.J.Nowakowski,Warszawa1978,
s.71.
20
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
