Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
58
odwrotu
39
,zważaćnaopatrzność,alemiećnauwadze,żeczęstopewnezdarze-
niaprokurujenieona,leczzemstaludzka
40
,zawszeteżlepiejsiępojednać
41
,
choćtwierdzonoprzytym,żenzgodałatananiewielewarta,cosiępodarło,niech
sobiedrzedokońca”
42
.Zalecanorównieżniedrażnićpostronnychswympowo-
dzeniemisukcesami
43
,ointeresachniegadaćgłośnoiprzedczasemichzakoń-
czenia
44
,wnichzaśnalbonieobiecywać,albodotrzymaćtrzeba”
45
.Zauważyć
można,żewwiększościsątokonstatacjeocharakterzedośćjednoznaczniepo-
kojowym.Wydajesię,iżtreścite,którympodwzględemmoralno-etycznym
zarzucićnicniemożna,skłaniałydobezczynności,uzasadniałyjąorazuspra-
wiedliwiały,itowewszystkichprawiesferachżycia.A.Moszyńskistwierdzał
prosto:jestemstary,naprzywilejemstarościjestpowtarzaćsięiwspominać
zawszestare,dobreczasy”
46
.Przyznaćjednakwtymprzypadkutrzeba,żeaku-
ratautortenstarymimetodamiusprawiedliwiałswe,niekiedyodważnewowym
czasie,poglądy.Niemniejwiększośćprzytoczonychturad,jakpostępować
wżyciucodziennymipublicznym,byławszystkimomawianympokoleniom
pamiętnikarzyznana,aleczęśćznichjużniebyłaprzeztychpiszącychpo1795
rokupropagowana,choćjakpowtarzającesięechoodbijałasięideaspokojnego
życianawsi.Dostrzeganotowczasietrwaniainsurekcjikościuszkowskiej.
Stwierdzano:nFilozofżyjącynawsi,kontentzlosuswego,niepragnącyodmian
rewolucyjnychaniszukającyuszczęśliwieniazupadkupublicznego,przedsię-
bierzeprzyzabawachekonomicznych,przywiadomościcharakterukrajuirządu
polskiego,przypomocywiadomościpublicznych”środkidospokojnegożycia
47
.
Ponadto-cobyćmożewynikałozpodejściadoreligii,aleteżwywołanebyło
sytuacjąkraju-raczejzdużąpokorąprzyjmowanozrządzeniaopatrznościlosu
iczekanonanie
48
,częstowłaśniezespokojem,zdystansem.Wtymwzględzie
JózefJaszowskiradził:nnajbezpieczniejzawszejestiśćdrogąprostą,drogąpo-
winności,awnajwiększychnieszczęściachiniepowodzeniachrąknieopusz-
czaćinierozpaczać”
49
.Dlazachowaniaspokojudomostwnawetgodzonosię
zwidokiemupadającegogospodarstwa,ndziejesięto,jakzwyklenaświecie,że
1111111111
39
J.K
OSSAKOWSKI
,s.109.
40
Ibidem,s.160.Matkauczyłago:nnigdyniebierzsiędozemsty,boPanBógtemsiębrzy-
dziiludzietakichzłośnikównielubią”.Ibidem,s.14.
41
42
43
44
45
46
Ibidem,s.120-121.
L
Ibidem,s.210-211.
Ibidem,s.441.
Ibidem,s.219.
M
IPSKI
OSZYŃSKI
,s.235.
,s.331.
47
JerzegoKalksteinapamiętnikorewolucjiwPolszcze1794.W:Stuletniejniewolirok
pierwszej.Poznań1872[dalej:K
ALKSTEIN
],s.35.Por.teżwcześniejsząwypowiedźJ.P
OTOCKI
:
PodróżdoHolandii(1787).W:I
DEM
:Podróże...[dalej:P
OTOCKI
3],s.92-93.
48
Por.J.N.K
OSSAKOWSKI
,s.197.
49
J
ASZOWSKI
,s.17.Por.teżF
ELIŃSKA
,
S
.32-33.
