Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
56
osłabiaenergięioziębiaducha”
23
.Funkcjonowanietakiegomechanizmu-
wzmocnionegojeszczetwierdzeniem,żebogactwonniewieści”naródiosłabia
go
24
-wspołeczeństwieszlacheckimczasówstanisławowskichdasiędośćwy-
raźniezauważyć.NajlepszymtegoprzykłademjestpostawaL.Gutakowskiego
wlatach1793-1794.Wpamiętnikuukazujeonswójstrachprzedaresztowaniem
orazutratąmajątkuitytułów
25
,arównocześnieniechce,byojegopostawie
wiedzieliinni.Dlatego,gdymówionojużomarszuAntoniegoMadalińskiego,
wyznał:nJachcącuniknąćkwestiiigadaniaotemwszystkimwyjechałem
zWarszawydoKampinosu...”,apotem,kiedyOsipIgelströmzmusiłgodosta-
wieniasięprzednim,zgodziłsięnaspotkanie,aleniechciałtegoczynićpu-
blicznie,udałsięwięcdoniegopotajemniepiechotą
26
.PostawietakiejF.Gajew-
ski,pamiętnikarzjużtrzeciejgrupy,przeciwstawiałwzorzecodmiennegopostę-
powania,łączyłongojednakzzupełnieinnymtypemszlachcica,nżywym”,
nhucznym”,nbuńczucznym”,nśmiałymwboju,miłującymniewygodę”
27
.Nie-
mniejtendencjatakadouciekaniaprzedniebezpieczeństwamiwzaciszedomo-
wenawsiprzeważaławśródpamiętnikarzytrzeciejgrupy,przyczymnietyle
chwalilionitakiezachowania,ile,poprostuwspominając,opisywaliwmomen-
tachniespokojnychdlakrajumilespędzonyczas,zdalaodzgiełkupolityczne-
go.AleksandraTarczewskaprzedstawiłascenę,jaktonasamodgłoszbliżania
siękozakóww1812rokupustoszałaWarszawa,banosiębowiem,żeoninobró-
cąWarszawęwperzynę,[...],żeprzytymwyrżnąmieszkańców.Najłaskawsi
mniemali,żepozajmujądomy,alokatorowieigospodarzemieścićsiębędąna
ulicy”.TakżeautorkatejrelacjiwrazzbliskimiwyjechaładoKozłowa,gdzie
spokojnieiwesołopędziłażycie
28
.P.Leleweloowejprzestrodzedotyczącej
zagrożeńzwiązanychzzamykaniemsięwdomowymzaciszuzapomniał,gdy
opisywałgniazdorodzinneLelewelów,adomnazywał-zwracającsiędoswych
dzieci-nojczyznąwaszą”
29
,orazgdystwierdził:nPozbawieniżyciapolityczne-
go,chronilisiępodstrzechydomowe,anieszczęścia,klęskikrajuzbliżałyipo-
dawałyprzyjazneręce”.Takwpieleszedomowegospokojuzaszyłysięrodziny
Kickich,Suchodolskich,Tarnowskich
30
.Rok1795stanowiłtuwyraźnącezurę.
Domrodzinnyzostałazylem,gdziepokolejnychklęskachmożnabyłowypo-
cząćinabraćsiłdodalszejwalki,aleprzedewszystkimstawałsięrękojmią
1111111111
23
Ibidem,s.11,zewstępu,alesłowaP.Lelewela.
24
Por.A.J
ABŁONOWSKI
,s.98;S
APIEŻYNA
,s.89.
25
G
UTAKOWSKI
,T.1,s.603.WezwanyprzezO.Igelströmanjechałemspokojny,myślałem
tylkonadsytuacjątejnieszczęśliwejziemi,naktórejmieszkam,którejjestemnieposzlakowanym
obywatelem,urzędnikiem...”.Porteżzasłanianiesięfaktemposiadaniamajątkuwdwóchzabo-
rach.Ibidem,s.606.
26
27
Ibidem,s.603-604.
G
AJEWSKI
,s.127.
28
T
ARCZEWSKA
,s.132-133.Por.teżF
ELIŃSKA
,s.31-33.
29
L
ELEWEL
,s.39.Por.teżpodobnawymowaC
HODŹKO
,s.12.
30
L
ELEWEL
,s.55.
