Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy
Szlachtawkręgurodzinyigospodarstwa
ospokój,trwałośćipotęgęrodu
Nieulegawątpliwości,żecechąszlachcica-jednąznajistotniejszych
wtworzonymstereotypowymportrecieszlachcicadobystanisławowskiej,ale
nietylko,ponieważrównieżźniejzachowujeonatrwałość-jestdbałość
oszerokopojętąpomyślnośćwłasnąirodu,naktóregoczeleonstoibądźzktó-
regosięwywodzi.Wtejsferzeupływającyczasizdarzenianietylkopozornie,
aletakżefaktyczniezmieniłyniewiele.Niesposób,oczywiście,traktowaćowej
tendencjiwpostawachszlachtywobecproblemówegzystencyjnychjakojednej
cechy,uwidaczniasięonabowiemwżnychpłaszczyznach,składasięzaśna
niąwieledrobniejszych,atrwałychrysówcharakterologicznychszlachtyRze-
czypospolitej;toonewspólniebudująportretszlachcicawżyciucodziennym.
Inaczejukazujesięnamszlachcicpomnażającymajątek,coniekiedypodaje
wwątpliwośćjegonszlachectwo”,inaczejzaśszlachcicotoczonysąsiadamiiludź-
miniżejodniegosytuowanymiwhierarchiispołecznej,częstookazujesięon
wówczasczłowiekiem,zjednejstrony,gościnnym,wyrozumiałymidobroczyn-
nym,czasamizupełnieprzytymnieliczącymsięzpieniędzmi,zdrugiejzaśstrony
dostrzecwnimmożnaskłonnośćdokłótliwościizawziętości.Dopełniategoob-
razuklimatdomurodzinnego,wktórymdominujeprzywiązaniedotradycjipołą-
czonejednakdośćwyraźniezdążeniemdopoznanianowego,któreniekoniecznie
zdawnym,dobrym,obyczajemharmonizuje.Wszelkiedwuznacznościisprzecz-
nościwystępującewnaturzeszlachcicazdajesięwyjaśniaćdystansszlachcicado
życianietylkotegodomowegoczypublicznego,alewogóledożyciaziemskiego.
Umiłowaniespokojuispecyficzne,spojrzenienawszystkocozewnętrznespra-
wia,żeniektórepołączeniacech,mieszczącesięwjednymportrecieszlachcica,
stająsiębardziejzrozumiałe.Osiągnięciastanuspokojuduchagwarantuje,oczy-
wiście,pomyślnośćrodziny,którezkoleijestgwarancjąjegoosiągnięciaimoto-
remdążeniadoniego,czasaminawetkoszteminnych,teoretycznierównieważ-
nychcelówstawianychsobieprzezobywateliwżyciudoczesnym.
4*