Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
57
wmiaręgodnegożycia.Domtenbyłteżpewnymideałemodnoszonymdokon-
strukcjipaństwa,którejesttrwałetylkowówczas,gdyopierasięnatrwałych
fundamentach
31
.Tenwpewnychokolicznościachtruizmniekiedystanowił
istotnyelementfunkcjonowaniacałejspołecznościszlacheckiej.
Wwarunkachspokojudomowegorodziłysięiutrwalałyróżne,podobnedo
tejzanotowanejonfundamentach”,nzłotemyśli”polskiejszlachty.Tworzyły
onewpewnymsensiefilozoficznąpodbudowęuzasadniającąówdystansdo
rzeczywistościpolitycznej,ajednocześniestawałysięregulującyminormami
postępowaniamiędzyobywatelamiczy-szerzej-międzyludźmi,anawetca-
łyminarodami.Owymimaksymamirównieżpocieszanosięwtrudnychchwi-
lach,szczególnietymi,zktórychwynikało,żezłylossięodwróciijednak
oszczędzidobrych.Topozwalałobowiemzachowaćoptymizmispokójduszy
32
.
Uważano,żeto,cozłe,przejdzie,trzebatylkojeprzeczekać,najlepiejwdomu
33
,
anzprzeszłychnieszczęść,oprzyszłejspokojnoścituszyćmożna”
34
.Innaspra-
wa,żechwilepomyślności,pisano,teżbywająkrótkie
35
.Odnoszonotozarówno
doswejosobistejpomyślności,cowyrażaćmogłamyśl:niezałatwiajinteresów
zkimś,ktojestwzłymhumorze,nbozamiastuskutkowaniaswegoprojektu”
człowiekodprawędostanie
36
,jakidosprawRzeczypospolitej.Wtejpłaszczyź-
nieodbiciemowejmyślibyłpogląd,żennajsłabszepaństwomożetrwaćdzięki
zazdrościsilniejszych”
37
.Takiesentencjestanowiły,wprzekonaniuobywateli,
antidotumnawszystkozło,hasła-zaklęciamiałygwarantowaćspokójdomostw,
ratowaćkraj,regulowaćwewnętrznestosunki.Pocieszanosię,żebyćmoże
pewnezasadysąuniwersalneiwzglądnaniebędąmieliinni.Wtymupatrywa-
nonadzieidlaRzeczypospolitej.PrzecieżPolacy,choćpotężni,nprzezumysł
uczciwynigdyim[sąsiadom]groźnyminiebyli”,pisałjużpoupadkuRzeczy-
pospolitejanonimowyautor,jakbynierozumiejąctego,cow1795rokustałosię
zjegopaństwem
38
.Uczonosięniedoprowadzaćdosytuacji,wktórejprzeciw-
nikpolityczny,alerównieżosobistyczypaństwowywróg,zostaniebezdrogi
1111111111
31
Por.Dziejepolskierkps1,T.3,k.62.
32
Por.J.K
OSSAKOWSKI
,s.162;PamiętnikisłynnegokarłaJózefaBoruwłaskiego,szlachcica
polskiego,zawierającewiernąiciekawąopowieśćojegonarodzinach,wychowaniu,małżeństwie
ipodróżach,spisaneprzezniegosamego,anajęzykpolskiprzełożoneikomentarzemopatrzone
przezA.Grześkowiak-Krwawicz.W:A.G
RZEŚKOWIAK
-K
RWAWICZ
:Zabaweczka.JózefBoruwłaski
-fenomennatury,szlachcic,pamiętnikarz.Gdańsk2004[dalej:B
ORUWŁASKI
],s.143.
33
Por.B
OGUSZ
rkps,k.1.
34
Por.L
IPSKI
,s.210;Dziennik1793rkps,k.8;BOrkps3191,s.115,A
NDRZEJ
G
RZYMAŁA
J
ABŁONOWSKI
:Notatyvariaselecta[dalej:A.G.J
ABŁONOWSKI
rkps1].
35
Por.Z
ABIELSKI
,s.12.
36
DziennikpodróżydoWilna,odbytejw1786rokuprzezSzambelanowąByszewską.nKroni-
kaRodzinna”1878[dalej:B
YSZEWSKA
],s.659.
37
M
OSZYŃSKI
,s.584.
38
LMAB,F9rkps338,k.15-15v.,ZarysDziejówNaroduPolskiego[1815][dalej:Zarys
Dziejówrkps].
