Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Demokratyzacja,centralizacjaikomercjalizacja...
bowiemrzeczowopisaćoprocesiedemokratyzacji,którynieodłączniewiąże
sięzkonkretnym,umiejscowionymwdanychczasieiprzestrzenirozumieniem
ideidemokratycznych.JakzauważaMichaelSaward,Ddemokracjajestzawsze
rekreowanawnowychkombinacjachiwizjach,stanowiprocestworzonypraw-
dopodobnieprzezróżnorodneizmieniającesięznaczenia,które«demokracja»
możeposiadaćdlaróżnejpubliczności”
17
.GiovanniSartorizaznaczawtym
kontekście,żechoćrozumieniedemokracjijestnieokreślone,tojednakspro-
wadzasięonadoDrządówprzezdyskusję”18.Jednocześnie,piszedalej,kryćsię
możezaniąwielezjawisk19.
Jestwięcdemokracjadynamicznym,wciążniezakończonyprocesem,awła-
ściwie-jakpodkreślaLeszekKoczanowicz-Dhistorycznepostaciedemokra-
cjisąkolejnymietapamiszukaniarozwiązańwobrębieideałuspołeczeństwa
demokratycznego”20.Stądsamnamysłnadtym,jakierozumieniedemokracji
17M.Saward,Demokracja,przeł.A.Burek,Sic!,Warszawa2008,s.34.
18
G.Sartori,Teoriademokracji,przeł.P
.Amsterdamski,D.Grinberg,PWN,Warszawa
1994,s.9.
19Tamże,s.16.WspomnianeDrządyprzezdyskusję”zdająsięrodzajemtypuidealnego.
PierreRosanvallonzauważa,żewewspółczesnychdemokracjachintensywniewzrastaznaczenie
(częstospersonalizowanych)władzwykonawczych,przezcopojawiająsięrozbieżnościDmiędzy
formąpolitycznąwynikłązpersonalizacjiwładzywykonawczej(ł)ajejformąspołecznąjako
ucieleśnieniemludu”.P
.Rosanvallon,Dobrerządy,przeł.G.Majcher,Dialog,Warszawa2018,
s.116.Tymsamympojawiasiępotrzeba(od)tworzeniasystemowychzabezpieczeń,głównie
budowydemokratycznejwspólnoty(równychsobiejednostek)orazzwiększaniaczytelności
instytucji,abyDobywatelemoglijesobieprzywłaszczyć.Tamożliwośćjestnośnikiemdemo-
kracji,podczasgdynieczytelnośćjestwgruncierzeczyformąjejkonfiskaty”,tamże,s.171.
20L.Koczanowicz,Wspólnotaiemancypacje.Spórospołeczeństwopostkonwencjonalne,Wydaw-
nictwoNaukoweDolnośląskiejSzkołyWyższej,Wrocław2005,s.205.Koczanowiczpiszeto
wkontekściedwóchznaczeńDdemokracji”:pierwszeodwołujesiędojejprojektu(toDprojek-
cjapragnień”),zaśdrugieumieszczająwkonkretnymmomencie,horyzonciehistorycznym.
Relacjamiędzytymidwomaznaczeniaminiejestłatwa,bowiemDdążeniedostworzenia
społeczeństwademokratycznegojestrezultatempragnienia,któresiłęswączerpiezuni-
wersalnegopojęciademokracji.Spełnionainstytucjonalnademokracjanigdyniedorastado
ideału,wręczmusimuzaprzeczyćprzezsweczasoweikulturoweograniczenie.Tonapięcie
międzydwomapojęciamidemokracjijestjednocześniesiłąprocesówdemokratycznychiich
słabością.Siłą,ponieważpragnieniedemokracjiuruchamiadziałaniawiodącewkierunku
stworzeniademokratycznegospołeczeństwa,działania,któretrudnopowstrzymać,jeżelijuż
razsiępojawią”.Tamże,s.206.WspomnianeprzezKoczanowiczapragnieniedemokracjiswo-
iścienawiązujedoJacques’aDerridyijegokoncepcjiDdemokracji,któranadejdzie”.Derrida
zauważa:D«Demokracja,któranadejdzie»nieoznaczaprzyszłejdemokracji(ł),istniejeto,co
niemożliwe,acodemokracjaobiecuje.(ł)niemożliwepozostajeniemożliwymprzezaporię
demosu:demosjestzarazemnieobliczalnąpojedynczościąkażdego(ł).Itoniemożliwe,
któreistnieje,pozostajenieusuwalne.Jesttaknieredukowalne,jaknaszapodatnośćnato,
codziejesięlubnadchodzi.Tojestpodatność(pragnienie,otwartość,alerównieżstrach),
któraotwiera,otwierasamąsiebie,otwieranasnaczas,nato,conadciągnienanas,nato,
coprzybywalubdziejesię”.Autoodporność:rzeczywisteisymbolicznesamobójstwa–rozmowa
zJacques’emDerridą,[w:]G.Borradori,Filozofawczasachterroru.RozmowyzJürgenemHaber-
masemiJacques’emDerridą,przeł.A.Karalusiin.,WydawnictwaAkademickieiProfesjonalne,
Warszawa2008,s.150-151.
