Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Demokratyzacja,centralizacjaikomercjalizacja...
mazrobićraczejtoniżtamto,byćtaki,anieinny?”26.Jesttozatemwolność
dosamostanowieniaosobie,dobyciapodmiotem.Byowapodmiotowośćbyła
jednakmożliwa,człowiekpowiniendysponowaćokreślonymiśrodkami.Takie
ujęciewolnościpozostajebliskiezarównopodejściusocjaldemokratycznemu,jak
ikatolickiejnaucespołecznej:Dwolnośćmożedopełnićsięwyłączniepoprzez
jejpozytywnywymiar(ł),napropozycjępaństwa«liberalizmunegatywnego»
odpowiadampaństwem«liberalizmupozytywnego».Zadaniempaństwajest
troskaodobrowspólneobywateli”27.
Drugazideidefiniującychdemokrację-równość-takżemożebyćrozu-
miananawielesposobów.MichaelWalzerdokonałinteresującegorozróżnienia
narównośćprostąorazzłożoną.Równośćprostaistniałabywspołeczeństwie,
wktórymkażdedobrojestobecnenarynku,zaśkażdyobywatelmatylesamo
środków.Walzerzauważa,żetakasytuacja,wtokuprocesówrynkowych,szybko
tracijednakstabilnośćiprowadzidonierówności,przezcopowstająmonopole
orazstosunkidominacji28.Drugiwariantopierasięnazałożeniu,żeDrówność
jestzłożonymstosunkiemmiędzyludźmi,wktórympośrednicząwytwarzane
przeznasdobra,wktórychmamyudziałiktórerozdzielamymiędzysiebie;
niejestidentycznościądobytku.Wymagazatemzróżnicowanegozespołukry-
teriówdystrybucyjnych,odzwierciedlającychrozmaitośćdóbrspołecznych”29.
Owekryteria,zasadydystrybucyjne,towolnawymiana,zasługaorazpotrzeba.
Wpóźniejszejczęściksiążkibędziemożnazauważyć,żeokreśloneodmiany
demokracjistawiająwcentrumspecyficznedlasiebiezasadydystrybucyjne.
Wedługprzedstawicielifrakcjiliberalnej,takichjaknp.FriedrichA.von
HayekczyMiltonFriedman,swoiścierozumianatriadawolności,równości
isprawiedliwościsprawniefunkcjonowaćmożewyłączniewśrodowiskuryn-
kowejkonkurencji.Wolność,jakokategorianadrzędna,winnabyćrozumiana
negatywnie-czylijakobrakprzymusu;wrezultacienieodłączniepowiązanajest
zryzykiemorazindywidualnąodpowiedzialnościązajejnastępstwa
30
.Liberalna
równośćtoczęstojedynierównośćwobecprawa-nierównościekonomiczne,
pojmowanejakozjawiskonaturalne,sązarównowarunkiem,jakikonsekwen-
cjąwolności.Motywujątakżedosprawniejszegozniejkorzystania31.Według
Hayekasprawiedliwośćmożebyćrozumianatylkowujęciukomutatywnymjako
skutekprocesurynkowegoorazogólneregułyzachowaniazgodneznormami
społecznymi.Sprawiedliwośćspołeczna(dystrybutywna)jestsprzecznazzasa-
damirynkowymiizagrażawolności.
26Tamże.
27S.Przybyło,Wolnośćpozytywnainegatywnawmyśliks.JózefaTischnerajakokrytyczneujęcie
stanowiskaIsaiahaBerlina,DPolitykaiSpołeczeństwo”2013,nr4(11),s.119.
28
M.Walzer,Sferysprawiedliwości,przeł.M.Szczubiałka,WUW,Warszawa2007,
s.36.
29Tamże,s.42.
30W
.Rutkowski,Współczesnepaństwo…,s.20.
31Tamże.
