Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
Polskadrogaodkomunizmu:
refleksjenadhistoriąipolityką
Niniejszapublikacjajestpewnąformąintelektualnejbiografii,obej-
mującejokołopięćdziesiątlatmegodojrzałegożycia.Jestrejestrem
moichprzemyśleńidziałalności,zawartymwewspółczesnychlub
późniejszychpublikacjachituporazpierwszyzgromadzonychwpol-
skiejwersji.
Zamieszczonetutekstypochodzązróżnychokresówmojegożycia:
odczasówukończeniawyższychstudiów,poprzezkarieręwykładow-
cynauczelniachzachodnich(główniewOksfordzie)ipracynaukowej
wdziedziniezwanejwPolscepolitologią.Odpoczątkupracyzawodo-
wejmojerefleksjeizainteresowaniawychodziłyjednakpozazachod-
nieramyiskłaniałysięcorazbardziejwkierunkuPolski,aszczególnie
ustroju,któryzostałjejnarzuconysiłąpo1944r.–wtymsamymroku,
wktórymopuściłemPolskęizacząłemżyćnaZachodzie.
PrzezwielelatmojezainteresowaniePolskąbyłoczystonaukowe,
alepo1982r.zostałopodpartepraktycznądziałalnością,najpierwna
rzeczrozwojunauki,apotem–demokratycznejtransformacjipań-
stwaispołeczeństwapolskiego.To,żenieuczestniczyłemnamiejscu
wpowstawaniuinieprzeżyłemtupierwszychdziesięciulatPRL-u,
zpewnościąwpłynęłonarozumienie,opisiinterpretacjętego,co
działosięwmymrodzinnym,leczszczelnieodgrodzonym„żelazną
kurtyną”,kraju.
PoczątkowojakonaukowiecpatrzyłemnaPolskęiinnekrajekomu-
nistyczneprzezpryzmatdominującegowówczasnaZachodziepojęcia
„totalitaryzmu”.Jednazgłównychobowiązującychtezgłosiła,żejest
tosystemtakmocnosplecionywewnętrznymiwięzamiideologii,prze-
mocyiwszechstronnejkontroli,żeniedopuszczażadnychistotnych
zmian,uniemożliwiajakąkolwiekoddolnąpresjęnawładzęiwyklu-
czamożliwośćzaistnieniajakiegokolwiekpluralizmupolitycznego,
niemówiącoewolucjiwkierunkukonstytucjonalizmuidemokracji.
WedługwpływowejnaZachodzieideologiizimnejwojnyjedynie
potężna,zewnętrznasiłazbrojnajegoprzeciwników(jakwprzypadku
faszyzmuinazizmu)mogłaobalićsystemiwyzwolićjegouciemiężo-
nychpoddanych.
9
