Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
94
Rozdział1
Zagadnieniazwiązanezwpływeminteresówposzczególnychgrupspołecznych
nadecyzjezdziedzinypolitykigospodarczejsąprzedmiotemzainteresowaniateorii
wyborupublicznego(publicchoicetheory).Jejprzedstawiciele(Buchanan,Tullock,
Arrow,Niskanen)dowodzą,żewwarunkachdemokracjimechanizmwyborów
stajesięinstrumentemrealizowaniainteresówprywatnychprzezokreślonegrupy
nacisku.Autorzyciwskazujątakżenato,żeprowadzonapolitykagospodarcza
odzwierciedlanaogółpreferencjetychgrup,któreposiadająwiększośćwsystemie
sprawowaniawładzy.Nawetjeśliwtejsytuacjidochodzidouwzględnianiainte-
resówinnychgrupspołecznych,wypadkowatychuzgodnieńrzadkoreprezentuje
wyłącznieinterespubliczny.
Interesującąperspektywębadawcząwtymzakresieprzedstawiateoriapolitycz-
negocyklukoniunkturalnego,związanazpracamitakichautorówjakNordhaus
(1975),Lindbeck(1976),awcześniejtakżeKalecki(1943)
26.Dowodząoni,żeist-
niejeokreślonyzwiązekmiędzypolitykągospodarcząademokratycznymiwybo-
rami.Celempolitykówjestzregułyzdobycielubutrzymaniewładzy,coskłania
ichdoskładaniatakichobietnicwyborczych,iwkonsekwencjidoprowadzenia
takiejpolitykigospodarczej,którespełniająoczekiwaniaokreślonychgrupwybor-
cówigwarantująimuzyskanieichpoparciawwyborach.Politykagospodarcza,
będącawynikiemtegotypumotywacjizestronypolityków,niemusijednakbyć
zgodnazinteresemogólnospołecznym.Dziejesiętakdlatego,żesamiwyborcymają
skłonnośćdodokonywanianieracjonalnych,krótkookresowychoceniwyborów,
azatemsąskłonnipopieraćpolitykówktórychobietnicerokujądoraźnekorzy-
ści,alemogąpociągaćzasobądługookresowestraty.Tanieracjonalnośćobecna
wzachowaniachwyborcówwynikagłówniezasymetriiinformacji,powodującej,
żewyborcysąnaogółpozbawienipełnejwiedzynatematkonsekwencjiokreślo-
nychdecyzjipolitycznych(RogoffiSibert1988).Wrezultaciepojawiasiętenden-
cjadopreferowaniakorzyścidoraźnych,przejściowychkosztemkorzyścitrwałych,
aległównietakich,którepojawiąsiędopierowdłuższymokresie.Alesina,Cohen
iRoubini(1992)wykazali,żecyklewyborczesąjednązprzyczynsystematycznego
26Kaleckiwprowadziłjakopierwszypojęcienpolitycznegocyklukoniunkturalnego”w1943roku.
Zwróciłwówczasuwagęnato,że,dążącdoutrzymaniapełnegozatrudnieniaifinansowaniaszerokiego
zakresufunkcjispołecznychpaństwa(państwonopiekuńcze”),rządmusizwiększaćdeficytipożyczaćpie-
niądze,coprędzejczypóźniejdoprowadzidowystąpieniapresjiinflacyjnej.Zmusitorząddopowrotu
dobardziejrestrykcyjnejpolitykifiskalnejipieniężnej,cospowodujeosłabieniekoniunktury.Tenaprze-
mienneokresydobrejizłejkoniunkturysąrezultatemwyborówpolitycznych.Wtensposóbekonomiczny
cyklkoniunkturalnyzostajezastąpionypolitycznymcyklemkoniunkturalnym(Kalecki1943,wydanie
polskie1979,s.348-349).
