Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RETROSPEKTYWA
irodziny.Potrzebataznalazławyrazwobiegudrukowanym(herba-
rze),atakżewsarmatyzacjiinnychgatunkówdziejopisarskich(wi-
daćjąjużwyraźnieuJoachimaBielskiego).
Pamięćindywidualnąwramyspołecznewpisał–jakwiadomo
–MauriceHalbwachs,rozstrzygającychuzasadnieńposzukując
nakomunikacyjnympoziomiekonwencjiwerbalnych74.Wświet-
lejegoteorii,będącejciągleaktualnympunktemodniesieniadla
nowszychkoncepcji,każdapamięćosobniczajestzarazemzbio-
rowawtymsensie,żeniewykraczapozaspołeczneramysłużące
doustalaniaiwynajdywaniawspomnień75.DomyśliHalbwachsa
nawiązujemiędzyinnymiJanAssmann,rozróżniającypomiędzy
pamięciąmimetyczną(dziękinaśladowaniuinnychprzyswajamy
wzorcezachowań),pamięciąrzeczy(rzeczywistośćmaterialna,
wktórejsięporuszamy,odsyładoprzeszłości)ipamięciąkomu-
nikatywną(językauczymysiędziękiwymianiezinnymi).Pamięć
komunikatywnaobejmujeniewięcejniżtrzy,czterypokolenia;nie
dalejteżniżosiemdziesięciulatwsteczsięga(wspołeczeństwach
piśmiennych)kwerendatzw.OralHistory.Wymienionetuod-
mianypamięcikolektywnejskładająsię,zdaniemAssmanna,na
instytucjonalnąisymbolicznąpamięćkulturową,którazarazem
przetwarzajewtensposób,żenaśladowczepowtarzaniestajesię
rytuałem,arzecz–znakiem76.Pamięćkulturowa(inaczejniżkomu-
nikatywna)maswoichnnosicieli”,wyznaczonychdotejroliizara-
zemnzwolnionychodpowszechności”77.Łatwoskojarzyćtęobser-
wacjęzwłaściwymkulturzeeuropejskiej,silniezmitologizowanym
statusempoety-wieszcza,obdarzonegoszczególnymiprzywilejami
74
M.Halbwachs,Społeczneramypamięci,dz.cyt.,s.127.
75
Tamże,s.123ipassim.
76
J.Assmann,Pamięćkulturowa,dz.cyt.,s.36–39,66–67.
77
Tamże,s.69–70.
∼31∼
