Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
35
wźródłachsłyszalnyjestzregułyjedyniegłosprzedstawicieligmin,wywodzą-
cychsięzwarstwnajzamożniejszychinajlepiejwykształconych,niepoznamy
zatemwielupoglądównietylkokobiet,pozbawionychwładzy/znaczeniakul-
turowego,aleteżbiedniejszychisłabowykształconychmężczyzn,nieposiada-
jącychkapitałukulturowegoiwpływunagminnąpolitykę(bystanders,wedle
określeniaRosmana),stanowiących-jaksięobecnieszacuje-większośćmęskiej
populacjiwówczesnychspołecznościachżydowskich82.Zamiastmocnychtez
wkwestiireakcjisamychŻydówomówionozatemmożliwewariantypostaw.
Przechodzącdozagadnieniastrukturypublikacji-narracjazostałazbudowana
wokółpięciurozdziałów.Wpierwszym-DPaństwo,jegowładzeimechanizmy
działania”-przedstawionozaryshistoriiKsięstwaWarszawskiego,strukturę
władziproceduryadministracyjne.Poruszonoteżniebadanedotądzagadnienie
kahałujakoquasi-państwowegoorganuadministracyjnegoijegoroliwzarzą-
dzaniusprawamipublicznymi.Kolejneczteryrozdziałydotyczączterechobsza-
rówżyciaŻydównajczęściejprzezwładzeomawianychiregulowanych,awięc
zichpunktuwidzenianajistotniejszych.Zewzględunacharakterystycznądla
Księstwaznacznąilośćzapożyczeńprzepisówprawnychzokresówwcześniej-
szych,każdyzrozdziałówrozpoczynasięodprzypomnieniawzorówzporząd-
kówprawnych,zktórychczerpano(Rzeczpospolita,zabórpruskiiaustriacki);
wprzypadkurozdziałudrugiegouwzględnionotakżemodelfrancuski.Takie
ujęciemanaceluzbadaniekwestiiciągłościdebatireform,copostulowałkilka
lattemuMarcinWodziński
83
.Konsekwentniepowtarzasięrównieżpodrozdział
ukazującyrozwiązaniaustanawianedlaogółumieszkańców-dopieronatym
tlewyraźniejszestajesiępołożenieprawneifaktycznewyznawcówjudaizmu,
pozwalatotakżenauniknięciesytuacji,gdywypowiedzinatematewentualnego
DgorszegopołożeniaŻydów”niesąopartenaznajomościkontekstu,awięc
sytuacjigrupbędącychpunktemodniesienia84.
Rozdziałdrugi-DPrawaobywatelskieipolityczneorazprogram«cywili-
zowania»”-odnosisiędozagadnienianajszerzejdotądwhistoriografiioma-
wianego.Poscharakteryzowaniudekretuzawieszającegoteprawanadziesięć
latorazdyskusjinatentemat,przedmiotemanalizyuczynionokoncepcję
tzw.cywilizowaniawyznawcówjudaizmuijejzwiązekzpostulatemcałościowej
82M.Rosman,TheHistoryofJewishWomen...,s.41-48;P
.E.Hyman,GenderandAssimilation...,
s.4-5,12,16.Założeniemidealnymbyłobydostarczeniekompleksowegoopisu,takiego,jak
tenzaproponowanyprzezbadającegozagadnienieemancypacjiirównościweFrancjiP
.Girarda,
LesJuifsdeFrancede1789à1860.Del’émancipationàl’égalité,Paris1976,s.10-13:reakcje
społecznościżydowskichnamodyfikacjęichstatusuprawnegopoprzezzbadaniem.in.głosów
organizacjiwyznaniowych,stowarzyszeńdobroczynności,prasyżydowskiej,anawetosóblub
grupmniejlicznychisłabiejprzywiązanychdojudaizmu,aleuzupełniającychobrazówczesnych
reakcji.Brakodpowiednichźródełuniemożliwiatakieujęcie.
83M.Wodziński,WładzeKrólestwaPolskiegowobecchasydyzmu...,s.21.
84Por.uwaginatematznaczeniakontekstuwbadaniachAntony’egoPolonsky’ego
w:Y.Petrovsky-Shtern,„ContextisEverything”.ReflectionsonStudyingwithAntonyPolon-
sky,w:Warsaw.TheJewishMetropolis...,s.614,passim.
