Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Podmiotowośćjakoprzedmiotrefleksjinaukowej
31
sposóbpostrzeganiarzeczywistościspołecznej.Człowiekwystępujenasce-
nieżycia,kierującsięwzoramizachowańokreślonychwgranychprzezniego
rolach.Pragnieoddziaływaćnainnych,kontrolującwywołaneprzezsiebie
wrażeniaprzezokreśloneśrodkiwyrazu(słowa,gesty,wyraztwarzy,ubiór
itp.).Tymsamymwpływanainneosobyiniejakonarzucaimwłasnysposób
postrzeganiasytuacji.Odjegodecyzjizależy,jakiemiejscezajmiewtejinter-
akcji.O.Urban,analizująctękoncepcję,stwierdza,żeflpodmiotowośćwyraża
siętuprzedewszystkimwzdolnościachmanipulowaniaspołecznymiśrodkami
wyrazuwcelunadaniasytuacjispołecznejznamionwłasnejindywidualności,
toatrybutamipodmiotubędąprzedewszystkimtakiecechy,którepozwalają
muskutecznieprzekazywaćinnymuczestnikominterakcjiswójobrazina-
rzucaćimwłasnąwizjęsytuacji”(Urban,2008,s.81).Trzebatudodać,że
twórcawrażeńdbaoswójwizerunek,któryjestwyidealizowany,przysparza
sympatiiipozytywnychwrażeń,takabyinnibyligotowiprzypisaćmuflja”
tożsamezgranąprzezniegowspaniałąpostacią.JakpowiedziałE.Goffman
(2000,s.102),flwszyscylepiejgramy,niżwiemy,jakmamygrać”
.
Wmyśltejkoncepcji,jeśliczłowiektracizdolnośćkształtowaniawła-
snegowizerunkuzgodniezwłasnąkoncepcjąfunkcjonowaniaspołecznego,
jakoaktornascenieżyciaorazwpływanianainnychpoprzezzaplanowane
wrażenia,przestajedziałaćpodmiotowo(por.Urban,2008,s.86).Istotnąrolę
pełnizatemumiejętnośćzarządzaniawrażeniamiorazpełnewykorzystanie
wzachodzącychinterakcjachmiędzyludzkichuwarunkowańsytuacyjnych.
ZkoleisocjologicznakoncepcjapodmiotowościwujęciuA.Giddensa
(2001)odwołujesiędotzw.teoriistrukturacji.Wskazujeonnadwieprze-
ciwstawnetendencjedominującewsocjologii.Jedna,zwanaobiektywistycz-
ną,preferujeprzekonanieojednostronnymwpływiestrukturspołecznychna
człowieka,marginalizującjegoaktywnośćiwpływnaotaczającąrzeczywi-
stośćspołeczną.Druga,określanamianemsubiektywistycznej,podkreśla,że
rzeczywistośćspołecznatoefektkompetentnychdokonańaktywnychludz-
kichpodmiotów.Rzeczywistośćspołecznaistniejebowiemprzedewszystkim
wprzeżyciachiinterpretacjachdokonywanychprzezświadomepodmioty(por.
Giddens,2001,s.219).Socjologwswojejkoncepcjipodmiotowościsytuujesię
niejakopośrodku.Uważa,żejednostkiispołeczeństwoformułująsięwjęzyku
ipoprzezjęzyk.Działaniespołeczneprzypominajęzykgłówniewtym,że
flpodlegazasadom”
.Giddenswskazuje,żemimoiżdziałaniespołecznepodlega
regułom,toniejestprzezniezaprogramowane.Odczłowiekazależyto,jak
sąonepostrzeganeistosowane.Giddenspodkreślatymsamymtwórczycha-
rakterludzkiegodziałania–zdolnośćaktorówdostosowaniaregułwróżny
sposób,nawetnowatorski.Autorwswojejkoncepcjiterminówflpodmiotludz-
ki”iflaktor”używazamiennie,stwierdzając:flNiezbywalnymaspektemtego,
