Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Poczuciepodmiotowościpedagogówszkolnychaichosobowościowewyznacznikipracy
wstaniesięczymśuczynić[...].Czyrzeczywiścieiwjakiejmierzejesteśmy»ko-
walami«nassamych,naszegożycia[...]”(za:Śpiewak,1977,s.146–147).Aby
uzyskaćodpowiedźnatakpostawionepytania,każdegokonkretnegoczłowieka
–jakpodkreślaGramsci–fltrzebapojmowaćjakoserięaktywnychstosunków
(proces),wktórejindywidualność[...]niejestprzecieżjedynymelementem”;
wjejskładwchodzizarównojednostka,jakiświatinnychludziiprzyroda,
którąonprzekształca.Relacjetesąaktywneiświadome,czylizależąodwięk-
szegoczymniejszegozrozumieniaichprzezposzczególnegoczłowieka.Toteż
możnapowiedzieć,żeflczłowiekzmieniasamsiebiewtymstopniu,wjakim
zmieniaiprzekształcacałokształtstosunków,któregostanowicentralnywęzeł”
(Gramsci,1961,s.40).Wprocesiepowstawaniaróżnorakichrelacjimiędzy
człowiekiemiotoczeniem,wtymwdążeniudosamorealizacjiprzezprzetwa-
rzanieswojegootoczenia,kształtujesię,utrwalaiwzbogacaosobowośćludzi.
Problematykapodmiotowościludzkiejbyłatakżeprzedmiotemrozważań
postmodernistów.WocenieJ.Górniewiczawkoncepcjachtychpodkreślasię
zakorzenienieczłowiekawświeciespołecznymihistorycznieukształtowanych
instytucjach.Człowiekzakorzeniasięwzmiennejrzeczywistości,któraulega
dekonstrukcji,iwrazzniąpodlegaonciągłejzmianie.Mimotostalewal-
czyoswojąautonomię,podejmujepróbyuwolnieniasięzinstytucjonalnych
ograniczeń(Górniewicz,2001,s.28–29).JakzauważaL.Witkowski(1997),
fldramatyzm”życiaibyciawponowoczesnościwskazuje,żepodmiotmoże
ipowiniendokonywaćflwewnętrznejtransformacji”własnejświadomości
izdolnościdodziałaniadlaprzezwyciężaniaograniczeńpodmiotowości(za:
Kubiak-Szymborska,2003,s.37).
Reasumującdotychczasowerozważania,należypodkreślić,żeprzegląd
poglądówdotyczącychtematykipodmiotowościwrozważaniachfilozoficz-
nychniejestwprawdziepełny,pozwalajednakukazaćjakąścząstkęprawdy
oczłowieku,dziękiktórejmożnalepiejzrozumiećjegorelacjezeświatem,
aleteżrolę,jakąpełniwtejrzeczywistościinailemożefunkcjonowaćpod-
miotowo,będąckreatoremsiebieorazotaczającejrzeczywistościspołecznej.
Przedstawionetujedyniewzarysiekoncepcjefilozoficznestanowiąpodstawę
rozważańdlainnychdyscyplinnaukowych,jaknp.socjologiiiantropologii
kulturowej,psychologiiczypedagogiki.
2.2.Podmiotowośćwujęciusocjologicznym
Wanalizachsocjologicznychzawszeznajdująsięrozważanianadczynni-
kamisprawczymizdarzeń,procesów,zjawiskczywydarzeńlosowychwżyciu
społecznym.Podejmowanesąpróbyodkrycia,codecydujeotym,jakiesą
strukturyspołecznebądźnaczymopierasiędziałanieczłowiekawprocesie
