Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Podmiotowośćjakoprzedmiotrefleksjinaukowej
1.Podmiotowość–analizapojęcia
Rozpoczynającrozważaniadotyczącezagadnieniapodmiotowości,należy
zwrócićuwagę,iżwywodzisięonoodpojęciasamegopodmiotu,którezro-
dziłosięnagruncienaukfilozoficznychioznaczaflontycznystatusjednostki
ludzkiejjakobytujakościowoodmiennegoodświatapozostałychobiektów
ożywionychinieożywionych(przedmiotu).Owaodmiennośćjestkonsekwen-
cjąistnieniaprocesuświadomości–podmiottobytobdarzonyświadomością.
Podmiotistniejesamodzielnie.Podmiotowośćnatomiastzawszedotyczyko-
goś,ktojestpodmiotemczegoś”(Martynowicz,2006,s.12).
W.Okońdefiniujepodmiotowośćjednostkijakoflpoczuciewłasnejod-
rębnościwobecinnychosóbiotaczającegojąświata,poznającatenświatinań
oddziałująca,kierującawłasnympostępowaniemiodpowiedzialnazawłasne
decyzjeorazzaprzestrzeganienormmoralnychiprawnychustalonychprzez
społeczeństwo”(Okoń,1998,s.296).
WedługA.Popławskiej:flKażdaosobajestpodmiotem,charakteryzuje
siębowiemsamoświadomością,subiektywnymdoświadczaniemiprzeży-
waniemsamegosiebieiświata.[...]możepodejmowaćdecyzje,dokonywać
świadomychwyborówzgodniezwłasnymsystememwartości,możewywie-
raćwpływnasiebieiotaczającąrzeczywistość,apoprzeztozmieniaćsiebie
iświatistniejącynazewnątrz.Towarzyszytemupojęcieodpowiedzialno-
ścizawłasnedziałanie”(Popławska,2013,s.9).Byćpodmiotemtoprzede
wszystkimmiećświadomośćwłasnejwoli,własnegoudziałuwkreowaniu
swojejosobowości,byćczłowiekiemdziałającymiprzeżywającym,sprawu-
jącymkontrolępoznawcząnadotoczeniemisobą(por.Zarzecki,2012,s.
46–47).Naświadomośćpodmiotowościskładająsiętrzyelementy:1)świa-
domamocsprawcza(indywidualnalubzbiorowa),2)krytyczny,racjonalny
wybórikierunkowedziałanianarealizacjępreferencji(indywidualnychbądź
będącychrezultatemuzgodnień)oraz3)odpowiedzialność,odwagaigod-
nośćponoszeniakonsekwencjidokonywanychwyborów,podejmowanych
decyzjiiwykonywanychdziałań(Czerepaniak-Walczak,2006,s.114).Tylko
jednostkabędącapodmiotemmożeosiągnąćpełnięwłasnegosamorozwoju
iodegraćistotnąrolęwkreowaniurzeczywistościspołecznej.Istotnąrolę
